Aydın, Vodafone Business ana sponsorluğunda bu yıl online düzenlenen “CEO Club Bankacılık Zirvesi”nde yaptığı konuşmada, 2020 yılının birinci yarısında iktisat siyasetini belirleyen ana faktörün yeni tip koronavirüs (Covid-19) pandemisi olduğunu söyledi.
Halk sıhhatini ilgilendiren konularda alınmış olan tedbirlerin yanı sıra salgının ekonomik çerçevede olumsuz tesirlerini sonlandırmak için çok taraflı siyasetler tasarlandığını tabir eden Aydın, “Ülkelerin ekonomilerini kapattığı bu periyotta bankalar, bu siyasetlerin uygulamasında çok değerli bir rol üstlendi. Operasyon ve dijital altyapılarının sağladığı imkanları kullanan bankalar, kesimden beklenen hizmetleri karşılama konusunda samimi çaba gösterdi. Kredi ve başka bankacılık süreçleri kesintisiz sürdürüldü ve ödeme sistemleri sağlıklı çalıştırıldı.” tabirlerini kullandı.
Aydın, değerli bir oranı kamu bankalarınca sağlanmış olsa da iktisadın, kredi program ve paketleriyle desteklenerek daralmanın en aza indirilmesini teminen güçlü bir efor sarf edildiğini belirterek, “Şirketlerin ve bireylerin acil likidite ve kaynak gereksinimleri uygun imkanlarla karşılandı. Nakit akış döngüsünde aksaklık olmamasına gayret gösterildi. Ötelemeler ve yapılandırmalar yoluyla ek mühletler verildi. Vadeler uzatıldı. İstihdama, ihracata ve döviz kazandırıcı öbür faaliyetlere dayanak verildi. Bu sayede firmalar faaliyetlerini, birbirlerine ve üçüncü bireylere olan yükümlülüklerini sürdürdü. Bu periyotta ihracatın kayda kıymet gelişmeler gösterdiği görüldü.” biçiminde konuştu.
Bu periyotta, bankacılık kesimindeki gelişmelerin rakamsal boyutuna değinen Aydın, şunları kaydetti:
“Bilanço toplamı 6 trilyon TL’yi geçti. Gelişmekte olan ülkelerde ve ülkemizde ortalama yüzde 105 olan toplam etkinlerin ulusal gelire oranı, son 9 yılda 21 puan artarken, ülkemizde son 9 ayda 24 puan artarak yüzde 129’a ulaştı. Kredilerin ulusal gelire oranı 2019’a nazaran 15 puan artarak yüzde 77’ye yükseldi. Bilançoda, kredilerin hissesi yüzde 59, mevduatın hissesi yüzde 57 oldu. Menkul kıymetler portföyü de dikkate alındığında iktisada sağlanan finansmanın bilanço içindeki hissesi yüzde 76’ya ulaşmaktadır.
Mevduatın yüzde 46’sı, kredilerin yüzde 64’ü TL cinsindendir. Yani TL finansman muhtaçlığı yüksektir. Milletlerarası para ve sermaye piyasalarından temin edilen kaynaklar, nette swap yoluyla TL finansmanında kullanılmakta olmakla birlikte global kriz ve salgının aktif olduğu devirlerde bu kaynaklara olan bağımlılığın finansmanın sürdürülebilir olması önünde zorluklara neden olduğu görülmüştür.”
“TASARRUF MEVDUATININ YALNIZCA YÜZDE 42’Sİ TL CİNSİNDENDİR”
Kredilerdeki süratli büyümenin yanında salgının tesiriyle kamunun borçlanma muhtaçlığının artması çerçevesinde borç çevirme oranının yüzde 100’ün üzerine çıkmasının finansman üzerinde sonlu bir baskıya neden olduğunu vurgulayan Aydın, TL krediler ile TL mevduat ortasındaki farkın ekim sonunda 700 milyar TL’yi aştığını ve finansmanın kıymetli ölçüde çok kısa vadeli repo yoluyla yahut swap yoluyla Merkez Bankası’ndan sağlandığını söyledi.
Bilhassa swap dahil Merkez Bankası’nın piyasa fonlamasının 550-600 milyar TL’ye ulaştığının görüldüğünü ve bu durumun, sağlıklı ve sürdürülebilir olmadığını belirten Aydın, “Kredilerin ortalama vadesi 1 yıldan uzun, mevduatın vadesi 3 aydan az, Merkez Bankası fonlaması ise çok daha kısadır. Bu devirde, yabancı para kaynak talebinin azalması nedeniyle bankalar yurt dışına net borç ödemeye devam ettiler.” dedi.
Tasarruf mevduatının yalnızca yüzde 42’sinin TL cinsinden olduğunu aktaran Aydın, şöyle devam etti:
“Risk idaresi açısından bu çok yüksek bir orandır ve yönetilmesi kolay değildir. Bunu daima söylüyoruz. Ülkemizde, ekonomik faaliyetin finansmanının çok büyük kısmı, bankacılık bölümü tarafından yapılmaktadır. Temel olarak, sermaye piyasasının finans kesimine katkısının artırılmasına muhtaçlık vardır. Bilhassa iştirak bankacılığının bankacılık dalındaki hissesinin artırılması, risklerin daha faal yönetilmesine katkı sağlayacaktır.”
DENETİMLİ OLAĞANLAŞMA PERİYODU
Hüseyin Aydın, denetimli olağanlaşma devrine de değindi.
Ağustos ayından itibaren hükümetin, olağanlaşma süreci kapsamında iktisat siyaseti araçlarında değişikliklere gittiğini anımsatan Aydın, “Değişiklikler ile finansman-kaynak istikrarının sağlanması, piyasalarda istikrarın tesis edilmesi, öngörülebilirliğin artırılması ve büyümenin sürdürülmesi amaçlanmaktadır. Beklentimiz, makro dengelerin sağlıklı olarak kurulması, bilançoda TL’nin hissesinin artışını destekleyecek biçimde TL tasarruf araçlarının özendirilmesi ve bu sayede Merkez Bankası fonlamasına daha az muhtaçlık duyulacak bir finansman yapısına ulaşılmasıdır.” sözlerini kullandı.
“MAKUL SEVİYEDE UZUN VADELİ YURT DIŞI KAYNAK GİRİŞİ İŞLERİMİZİ DAHA DA KOLAYLAŞTIRIR”
TBB İdare Heyeti Lideri Aydın, pandeminin seyrinin olumlu istikamette ilerlemesinin ve global likiditenin bol kılındığı bir devirde makul seviyede uzun vadeli yurt dışı kaynak girişinin işlerini daha da kolaylaştıracağını söz ederek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Dengeleri bozmayacak bir döviz arzına gereksinim bulunmaktadır. Artması olası kamu borçlanma gereksiniminin iktisadın gereksinim duyacağı kredi büyümesine baskısının sonlu kalacağı siyasetlerin uygulanması ile daha sürdürülebilir bir büyüme menziline gireceğimizi düşünüyoruz. Memleketler arası kuruluşların açıklamalarından, global iktisatta belirsizliklerin devam ettiği dünya genelinde toparlanmanın vakit alacağı anlaşılıyor. Bu şiddetli periyotta, ülkemizde ekonomik faaliyetin sürdürülmesini ve olağanlaşmaya geçişin desteklenmesini teminen bankalarımız çabalı biçimde ve paydaşlarla iş birliği içinde çalışmaya devam edecektir. Biliyoruz ki daha iyi bir gelecek istemek yetmez, gerçekleşmesi için efor göstermek gerekir.”
Cumhuriyet
