Dolar/TL kuru bu haftanın başında da yükselişine devam ederek 7,64 düzeyiyle rekor tazeledi. Bu yüzden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) bu hafta düzenleyeceği Para Siyaseti Şurası (PPK) toplantısında faizlere müdahale edip etmeyeceği merakla bekleniyor.
Euro/TL kuru da tıpkı formda 9’a kadar çıkarak tarihinin en yüksek düzeyini gördü.
TCMB’nin 24 Eylül Perşembe günkü toplantısında faizleri artırıp artırmayacağına yönelik vereceği karar bu açıdan ehemmiyet taşıyor.
Piyasa beklentisi TCMB’nin siyaset faizini sabit tutarak ortalama fonlama maliyetini artırması istikametinde.
Reuters’ın da Bloomberg HT iktisat kanalının da ekonomistlerle yaptığı anketlere nazaran TCMB’nin siyaset faizini sabit tutması lakin geç likidite penceresi faizini yükseltmesi bekleniyor.
ABD merkezli memleketler arası yatırım bankası JP Morgan, paylaştığı piyasa notunda 1 haftalık repo faizi olan siyaset faizinin yüzde 8,25’te sabit tutulmasını, lakin faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 11,25 düzeyindeki geç likidite penceresinin yükseltilmesini beklediklerini aktardı.
Geç likidite penceresinin de en az 100 baz puan yükseltilmesi gerektiği savunuldu.
Bunun siyaset faizini yükseltmek kadar tesirli olmayacağı, lakin en azından TCMB’ye nefes alma alanı sağlayacağı söz edildi.
Siyaset faizinin sırf Türk Lirası’nın daha fazla baskı altında kalması takdirinde yükseltileceği kaydedildi.
Mahfi Eğilmez: Kur, faiz yerine rezervlerle denetim ediliyor
Ekonomist Mahfi Eğilmez ise ortalama fonlama faizini pazartesi günü yazdığı blog yazısında şu formda açıkladı:
“Merkez Bankası’nın bankaları fonlamakta kullandığı üç temel faiz oranı var: Siyaset faizi ya da haftalık repo ihalesi yoluyla fonlama faizi (%8,25), gecelik fonlama faizi (%9,75) ve olağanda külfetli bankalara kullandırılması gereken lakin bizde siyaset faizi üzere kullanılan geç likidite penceresi (%11,25.) Bu fonlama prosedürlerinin birlikte kullanılmasından doğan ve borç verilen ölçülerle ağırlıklandırılarak bulunan bir de TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti var.
“TCMB’nin geçtiğimiz haftanın son günü yaptığı fonlamalarda uyguladığı OFM yüzde 10,39 oldu. Yaklaşık bir aydan beri TCMB, geç likidite penceresi fonlamasını yeniden olağan fonlama yerine kullanmaya ve bu yolla faizi yükseltmeye başladı.”
Mahfi Eğilmez, “Faizi yükseltmiyor üzere yaparak yükseltmek, direkt yükseltmek üzere tesir yaratamadığı için, faizle denetim edilebilecek kuru, rezervleri harcayarak denetim etmeye çalışıyoruz” diyerek risk arttığı için dolarizasyonun arttığını, bunun da riski yeniden yükselttiğini belirtiyor.
TCMB’nin azalan rezervler sorunu
Mahfi Eğilmez’in de işaret ettiği üzere TCMB’nin uzun zamamdır Dolar/TL kurunun yükselişini önlemek için rezervlerini eritmesi piyasada kaygı yaratıyor.
Eriyen rezervler, dolarizasyonu artırırken kurun daha da yükselmesine neden oluyor.
Reuters haber ajansı, para piyasası traderlarının yaptığı hesaplamalara nazaran Merkez Bankası ve kamu bankalarının 2019’un başından bu yana TL’yi desteklemek için piyasaya yaklaşık 110 milyar dolar sattığını aktardı.
Başka yandan 12 Eylül’de Türkiye’nin kredi notunu B2 düzeyine düşüren memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s de bu kararının münasebetlerini açıkladığı pazartesi günküraporunda da bu bahse değindi.
Moody’s: ‘Ödemeler istikrarı krizi mümkünlüğü arttı’
Moody’s TCMB’nin azalan rezervlerine karşın kurdaki düşüşün önüne geçemediğini aktardı.
Döviz rezervlerinin 20 yılın en düşük düzeyine inmesine karşın liranın yıl başından bu yana ABD doları karşısında yüzde 25 civarında kıymet kaybettiğini kaydeden Moody’s, hükümetin muhtemel bir ödemeler istikrarı krizini savuşturmasına imkan verecek imkanlarını tükettiğini belirtti.
Ödemeler istikrarı krizi ve hükümetin bilançosunun berbata gitmesi mümkünlüğünün arttığını belirten kurum, bu yüzden TL’nin paha kaybının tetiklenebileceğini, bunun da önemli ekonomik ve mali sonuçlarının olabileceğini kaydetti.
Moody’s, “Faiz dışı bütçe açığı ve lirada paha kaybının hükümetin borç yükünü gelecek yıl GSYH’nın yüzde 42’si düzeyine yükseltmesini bekliyoruz” dedi.
ReutersYeşilada: İcra ve iflas patlaması olabilir
Kurun paha kaybını tetikleyen başka etmenler ortasında TCMB’nin faizleri indirmesi de gösteriliyor.
Enflasyonun çift hanelerde kalmaya devam etmesine rağmen Merkez Bankası’nın son bir yıl içerisinde siyaset faizini yüzde 24 düzeyinden yüzde 8,25’e kadar indirmesinin TL’nin cazibesini ve yatırımcıların TL varlıklara olan ilgisini azalttığı belirtiliyor.
Enflasyonun yüksek seyretmesine rağmen faiz indirimlerinin sürmesi sonucunda Türkiye negatif gerçek faiz veren bir ülke pozisyonuna geldi.
Fonlama maliyetleri yükselmiş olsa da yüklü ortalama fonlama maliyeti hala yıllık enflasyonun altında bulunuyor.
Ekonomist Atilla Yeşilada, içinde bulunduğumuz günleri “kader haftası” olarak nitelendirerek Merkez Bankası’nın siyaset faizini artırmak zorunda olmadığını, geç likidite penceresi faizini yüzde 11,25’ten yüzde 13’e çıkarılmasının kâfi olacağını savundu.
Yeşilada, TCMB’nin faizlerde hiçbir değişikliğe gitmemesi takdirinde ise ekim ayından itibaren dolar/TL’de yaşanacak süratli kıymet kaybına paralel olarak enflasyonda yükseliş gerçekleşeceğini, bunun da ekim prestijiyle icra ve iflas patlamasına yol açabileceğini söyledi.
Reuters’a konuşan Merkez Bankası’nın eski lideri Bülent Gültekin de, “Merkez Bankası tek başına iktisatta ıslahat yapamaz; fakat şimdilik faizleri artırarak panik oluşmaması için vakit kazanılmasını sağlayabilir” dedi.
Cumhuriyet
