Toplam rezervler 2020 Şubat ayından Mayıs ortasına kadar 23 milyar dolar geriledikten sonra sonlu artış eğilimine girmiş fakat bu artış da kalıcı olmamıştı.
TCMB’nin toplam rezervi 82.35 milyar dolara gerilediği 13 Kasım haftasından sonra ise düşüş eğilimi durdu. Rezerv düşüşündeki durma anı iktisat idaresinde değişim ile birebir anda gerçekleşti. Bilgilere nazaran 26 Şubat prestijiyle 40.8 milyar doları altın, 54.5 milyar doları bürt döviz rezervleri olmak üzere toplam rezervler 95.2 milyar dolar düzeyinde.
TCMB dün gerçekleştirdiği yatırımcı sunumunda “Rezervler istikrar kazandı ve (rezervlerde) ölçülü bir toparlanma başladı… Sıkı para siyaseti duruşu ve siyaset kredibilitesi kademeli rezerv birikimine katkı sağlayacak” dedi.
Türkiye TL’yi desteklemek ismine 2019 birinci çeyrek sonundan 2020 Kasım ayında iktisat idarede yaşanan değişme kadar büyük kısmı TCMB rezervlerinden milyarlarca dolar döviz arzı gerçekleştirdi. Bu arzı bankacıların 2019’dan beri 128 milyar dolar olarak hesaplıyor. TCMB’nin lokal bankalarla yaptığı swaplar nedeniyle rezervlerin kayıplarının tamamı toplam rezervlere düşüş olarak yansımıyor.
Son periyotta lokal bankalar ile yapılan swaplar düşüş gösterse de hala 40 milyar dolar civarında bulunuyor. Bu swaplar başta olmak üzere döviz rezervlerine yalnızca TCMB sahipliğindeki rezervler olarak bakıldığında meblağ bankacılar tarafından yaklaşık eksi 50 milyar dolar olarak hesaplanıyor.
TCMB son devirde rezervlerini artırmak istediğini ve bunu “şeffaf” “önceden açıklanmış bir plan dahilinde” ve “döviz alım ihaleleri yolu” ile yapacağını açıklıyor. TCMB ayrıyeten 2021’de reeskont kredilerinden kaynaklı 20 milyar dolar civarında rezerv birikimi de yapacak.
“DÖVİZ ALIM İHALELERİ YAPARAK REZERVLERİMİZİ ARTIRACAĞIZ”
TCMB Lideri Ağbal Şubat başındaki Reuters söyleşisinde öteki ülke merkez bankaları ile swap mutabakatlarının önümüzdeki periyotta rezervleri artırma gayesi ile kullanılmayacağını belirterek, “döviz alım ihaleleri yaparak rezervlerimizi artıracağız” demişti. Bu kapsamda piyasalar TCMB’nin döviz alımlarına başlaması için değerli bir gösterge olacağı için lokallerin döviz varlıklarını izliyor.
Bugün açıklanan datalar lokallerin döviz alımlarının durduğunu fakat dövizden TL’ye geçişin yani dedolarizasyonun şimdi belirginleşmediğini gösteriyor. TCMB bilgilerine nazaran, lokallerin yabancı para mevduatları 2020 yılında yaklaşık 42 milyar dolar artıştan sonra 22 Ocak haftasında 236.1 milyar dolarla tarihi tepeyi görmüştü. Daha sonra sonlu gerilemeler görülmüştü. Bu düşüşlere karşın lokallerin yabancı para mevdutları 232 milyar dolarla rekor düzeylere hayli yakın.
Yerleşikler geçen yıl uygulanan düşük faiz siyaseti nedeniyle TL’nin bedel kaybedeceği beklentisiyle dövize vealtına yönelmişti. Geçen yılki 40 milyar doları aşan bu yönelimin 28 milyar dolarlık kısmı bireysellerden, 13 milyar dolarlık kısmı ise kurumsallardan gelmişti.
“128 MİLYAR DOLAR REZERVİNE NE OLDU”
Öte yandan rezervlerdeki hareketler son periyotta siyasi tartışmaların da odağında yer alıyor. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu “Merkez Bankası’nın 128 milyar dolar rezervine ne olduğunu, bu paranın kime verildiğini” bir müddettir soruyor.
“REZERVLER TEKRAR REKOR DÜZEYLERE VE ÜZERİNE ÇIKARACAK”
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise Berat Albayrak devrinde TCMB rezervlerinde yaşanan düşüşü, “ödemeler istikrarında ıstırap yaşamamak ismine yapıldığı” telaffuzuyla savunurken, rezervleri tekrar rekor düzeylere ve üzerine çıkaracaklarını belirtiyor.
Kaynak: Reuters
Cumhuriyet
