İngiltere’de yayımlanan Times gazetesi, “Erdoğan Türkiye’nin tekleyen iktisadına güveniyor” başlıklı haberinde, “artan enflasyonun, ana caddelerde işlerin yoğunluğuyla, dikkatleri öbür makûs haberlerden uzak tutmayı uman bir cumhurbaşkanı için iyi olmadığı” yorumunda bulundu.
Times İstanbul Muhabiri Hannah Lucinda Smith’in imzasını taşıyan haberde, “İstanbul’da günlük paklık işlerine giden Ayşe Öztürk’ün markete her gittiğinde, alışveriş sepetinden neyi çıkartabileceğini düşündüğü” belirtiyor.
Haftada 6 gün çalışan Öztürk’ün gündeliğini her yıl yükselttiği ve bu yıl 200 liradan 250 liraya çıkardığı kaydediliyor. Lakin fiyatına artırım yapar yapmaz, besin ve temel tüketim hususlarının fiyatının bu artışı geçtiğine dikkat çekiliyor.
49 yaşındaki 2 çocuk annesi Öztürk, “Markete gidiyorum ve üç şey alıyorum ve sonra ödediğim fiyata bakıyorum meskene çok büyük oluyor. Bir sonraki dükkana gittiğimde, almayı düşündüğüm her şeyi almama yetecek kadar param kalmamış oluyor” diyor.
Haberde, Türkiye’de “resmi enflasyon oranının yüzde 15,6 olduğu, lakin gayriresmi kestirimlerin çok daha büyük olduğu” kaydediliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 gün evvel geceyarısı çıkarttığı bir kararnameyle “Öztürk ile milyonlarca Türk’ün durumunun daha da kötüleştiği” söz ediliyor. Haber şöyle devam ediyor:
“Görev mühleti 5 ayı bulmayan Merkez Bankası Bakanı Naci Ağbal, faiz oranlarını artırdıktan sonra vazifeden alındı. Ağbal’ın yerine gelen Şahap Kavcıoğlu, Erdoğan’ın partisinden eski bir milletvekili ve Cumhurbaşkanı’nın alışılmışın dışındaki iktisat ideolojisine, yüksek faiz oranlarının yüksek enflasyonu beraberinde getirdiğine inanıyor. Türkiye’nin ana caddelerinde ise aykırısı ispatlar gözler önünde”
Haber Ayşe Öztürk’ün “Yumurta, yemeklik yağ, her şey kıymetleniyor. Maaşım yetmiyor. Salgın periyodunda 3 ay çalışamadım ve kocam da işsiz. Devlet yardımına başvurdum lakin hiçbir şey alamadım” kelamlarıyla devam ediyor.
“Ağbal’ın misyondan alınması görünürde anlaşılmazdı” diyen Times, “Ağbal’ın kısa misyon müddetinde TL’yi güçlendirdiğini ve yabancı yatırımcıların Ağbal’a itimadın bir göstergesi olarak Türkiye’ye geri dönmeye başladığını” tabir ediyor. Muhalif bir gazetenin de “Cumhurbaşkanının ne düşündüğünü yalnızca Cumhurbaşkanı biliyor” manşetiyle çıktığı kaydediliyor.
Getty Images‘Erdoğan’ın stratejisi’
Fakat gazete, son günlerdeki öteki gelişmeler ışığında bir tıp stratejinin ortaya çıkmaya başladığını vurguluyor ve bu stratejiyi de “ekonomiyi ucuz kredilerle turboya alırken, destekçilerinin ve müttefiklerini mutlu edip, dikkatleri öteki alanlardaki makus haberlerden uzaklaştıracak, manşetlik ataklar yapmak” diye tanımlıyor. “Uzmanların da bu bu durumu erken seçimlerin kelam konusu olabileceğinin işareti olarak yorumladığı” kaydediliyor.
HDP’ye açılan kapatma davasını, HDP’li Ömer Gergerlioğlu’nun milletvekilliğinin düşürülmesini ve sabaha karşı gözaltına alınmasını, ayrıyeten tıpkı gün Erdoğan’ın bir kararnameyle Türkiye’yi İstanbul Sözleşmesi’nden çekmesini hatırlatan gazete şöyle devam ediyor;
“Erdoğan ve partisinin İslamcı kanadı, LGBT hayat biçimini ‘normalleştirdiği’ gerekçesiyle mukaveleye karşı çıkmaya başladı. Oy tabanının kıymetli bir kısmının, kızı Sümeyye’nin başkanlığını yaptığı bir bayan vakfının kontrattan çekilmeye karşı çıkmasına karşın. Bayana karşı şiddet son aylarda, kimileri kurbanların haklarında polise şikayette bulunmuş olan onlarca bayanın erkeklerce öldürüldüğü Türkiye’de hararetle tartışılan bir mevzu. İnsan hakları örgütleri bayanların faydalandığı çok az muhafazadan birini aldığı gerekçesiyle, mukaveleden çekilmeye karşı çok sayıda hareket yaptı.”
Getty ImagesGazete, “Erdoğan’ın son günlerde Türkiye’nin Avrupa ve ABD’yle münasebetlerini düzeltmek istediği işaretini verdiğini lakin kararnamelerin tekrar bağları derin dondurucuya soktuğunu” savunuyor ve AB Dış Siyaset Temsilcisi Josep Borell’in Ankara’nın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi karşısında söylediği “dünyaya tehlikeli bir bildiri veriyor” kelamlarını sayfalarına taşıyor. ABD’nin de Gergerlioğlu’na karşı atılımları “kaygı verici” diye tanımladığı, HDP’nin kapatılmasının da “Türkiye’de demokrasinin altını daha da oyacağını” söylediği hatırlatılıyor.
‘Kimlik siyaseti ve ucuz krediyle büyüyecek ekonomi’
Erdoğan’ın Ağbal’ı kovmasının da, piyasalar açılır açılmaz TL’nin ABD Doları karşısındaki pahasını yüzde 16 düşürdüğü vurgulanıyor.
Haberde görüşlerine yer verilen eski diplomat ve İstanbul İktisat Danışmanlığı isimli şirketin Lideri Sinan Ülgen, “Erdoğan’ın seçimlere kadar içeride azalan dayanağını, bir yandan kimlik siyaseti yapıp, başka yandan bilhassa inşaat bölümü üzerinden ekonomik büyümeyi devam ettirmek için ucuz kredi akışını devam ettirmeye çalışıyor üzere göründüğünü” söylüyor.
Getty ImagesGazete, seçimlerin 2023’te yapılacağını, lakin erken seçim spekülasyonların da yapıldığını aktarıyor.
“HDP kapatılırsa, 600 sandalyeli parlamentoda, HDP’nin 54 sandalyesi için orta seçim yapılabileceği ve kamuoyu yoklamalarına nazaran AKP’nin yüzde 29 ile 19 yıllık tarihinin en düşük takviye oranlarına gerilediği ve HDP’nin kapatılması için bastıran çok milliyetçi MHP’nin takviyesiyle parlamento çoğunluğuna sahip olduğu” kaydediliyor.
Ülgen de “Borç verme siyasetini rahatlatmak ve ucuz krediler vermek yapay bir refah atmosferi yaratıyor. Bu durum aldığı takviyesi artırırsa, erken seçimlere gidebilir. Fakat bu strateji daha büyük olasılıkla gözyaşlarıyla sonuçlanır. Kemikleşmiş Türk siyasi ortamında, kimlik siyasetinin çok bir versiyona dayanıyor. Bunu seçmenlerini konsolide etmek için kullandı, fakat tıpkı vakitte yeni destekçiler çekmeyi imkansız hale getirdi” diyor.
‘Erdoğan’ın kaybettiği seçmeni muhalefet de kazanamadı’
Times, kamuoyu yoklamalarının Erdoğan’ın LGBT zıddı telaffuzlarının ve Kürt siyasetine yönelik kovuşturmalarının, uzaklaşan seçmenlerini harekete geçirmediğini, birebir vakitte muhalefetin de bu seçmenleri çekmeyi başaramadığını gösterdiğni söylüyor ve şöyle devam ediyor;
“Yüzde 7’lik bir kısım, boş oy vereceğini söylerken yüzde 13 kararsız. Az sayıda seçmen de, eski Başbakan Ahmet Davutoğlu ve eski İktisat Bakanı Ali Babacan’ın kurduğu partilere geçti. Ülgen’e nazaran ‘ekonomi hala değerli ve seçmen davranışındaki itici güç’. Daha fazla krediyle olsa da, iktisat iyileşirse, kimi kararsızları AKP’ye geri döndürebilir. Lakin ufukta, Erdoğan üzere yetenekli bir taktisyenin bile aşamayacabileceği bir sorun var: Covid.”
Getty ImagesTurizmin Türkiye iktisadının yüzde 11’ini oluşturduğu ve 2,2 milyon istihdam sağladığını belirten Times, Türkiye’nin mümkün olduğu kadar kısa müddette yabancı tatilcilere ülkeyi açmaya niyetli olduğunu belirtiyor. Turizm Bakanı Nuri Ersoy’un bu ay, turistlerin aşı sertifikası ya da negatif test olmadan ülkeye girebileceğini söylemesiyle, rezervasyonların tepe yaptığını belirten Times, “Ancak o günden bu yana İngiltere hükümeti, vatandaşlarının ülke dışında tatil yapabileceği tarihi ileri attı, Türkiye’de de hadiseler attı. Turizmde durum 2020’den iyi olsa da, Erdoğan’ın umduğu kadar iyi değil” diyor.
Marmaris’teki Emre Otelleri’nin İdare Şurası Lideri Mustafa Deliveli de “Özellikle İngiltere’den her gün iptal geliyor. İngiliz cins operatörleri Temmuz’da bir açılmayı gözlüyor ve o tarihlerdeki uçuşlar ve rezervasyonlar artı. Avrupa ülkeleri hususundaysa hiç iyimser değilim” diye konuşuyor.
Haber, Deliveli’nin şu kelamlarıyla sona eriyor;
“Geçen yıl mali manada hayatta kalmaya çalıştık. Vaktimizin birçoklarını bankalarla kredi geri ödemelerini müzakere ederek geçirdik. Bu yıl işlerimizi ikiye katlarız diye umuyorduk. 2020 üzere bir yıl daha geçirirsek, hayatta kalamayız.”
Cumhuriyet
