Koronavirüs, dokuz aydan kısa bir sürede dünya çapında 33 milyondan fazla insana hızla yayıldı, 1 milyondan fazla kişiyi öldürdü ve Amerika Birleşik Devletleri’nde sadece kalp hastalığı ve kanserin ardından üçüncü önde gelen ölüm nedeni haline geldi.
CNBC’de yer alan bir habere göre, bulaşıcı hastalıkları ve felaketleri inceleyen tarihçilere göre, yakın tarihte bu büyüklükte bulaşıcı bir krizle kıyaslanabilecek hiçbir olay yaşanmadı.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, 2009’daki H1N1 grip salgını ilk yılında yaklaşık 60,8 milyon insana bulaşarak, 151 bin 700 ila 575 bin 400 kişinin ölümüne neden olmuştu. Verilere göre virüs Covid-19 kadar şiddetli değildi.
2012’de ortaya çıkan başka bir koronavirüs olan MERS, Covid-19’dan çok daha ölümcül ancak bildirilen 2 bin 494 vaka ile önemli ölçüde daha az bulaşıcıydı.
Michigan Üniversitesi’nde doktor ve tıp tarihçisi olan Howard Markel, Covid-19 hakkında “Korkunç ve kesinlikle almak istemeyeceğiniz bir virüs. Çok tehlikeli, çok kurnaz, sinsi bir virüs” ifadelerini kullandı.
1918 virüsü de “yeni” bir virüstü. Covid-19 gibi, hiç kimsenin ona karşı bağışıklığı yoktu ve çok bulaşıcıydı, enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında geçen solunum damlacıklarıyla yayılıyordu.
FARKLI SEMPTOMLAR
Virüsler vücuda farklı şekillerde saldırır. Covid-19 hafif olabilir, bazen hiçbir belirti vermeyebilir veya şiddetli olabilir. Hastaları haftalarca hastanelerde makinelere bağlı tutar ve onları aylarca yorgunluk ve öksürük gibi kalıcı etkilere maruz kalmalarına neden olur.
Covid-19, kalp, böbrekler ve beyin de dahil olmak üzere vücuttaki hemen hemen her sistemi zorlayarak tahmin edilemez de olabilir.
CDC’ye göre 1918 grip salgını, 1918 yılının barhar, sonbahar, 1919 yılınının kışı ve ilkbaharı olarak üç dalga halinde meydana geldi geldi.
CDC’ye göre gripten dolayı, 1918’den 1919’a kadar 675 bin Amerikalı dahil olmak üzere dünya çapında 50 milyon insanı hayatını kaybetti. Bu durumda dünya nüfusunun üçte birinin virüse yakalandığı tahmin edilmektedir.
1918 gribinin ilk dalgası olağan grip semptomlarıyla geldi: ateş, mide bulantısı, vücut ağrıları ve ishal. İkinci dalga önemli ölçüde daha kötüydü. Aniden ortaya çıkabilen semptomlar başladıktan sonra günler hatta saatler içinde hastaları ölebiliyordu. Virüs, ciğerlerinin sıvıyla dolmasına neden olup oksijen eksikliği ve hastanın cildinin maviye dönene kadar nefessiz kalmasına neden olur.
Ayrıca 1918 gribi için bir aşı yoktu ve Covid-19 gibi kriz Amerika Birleşik Devletleri’nde bir politik mesele haline gelmişti.
MASKE KURALLARI
influenzaarchive.org’a göre, bugün olduğu gibi, okullar ve işletmeler kapatıldı ve enfekte insanlar karantinaya alındı.
İnsanlara ellerini yıkamalarını, öksürmemelerini, evde kalmalarını ve diğer insanlardan uzak durmaları söyleniyordu. O dönemde hasta olan kişilerin evde kalması bir vatanseverlik hareketi olarak görülüyordu.
Ancak halkın tepkisini gerçekten çeken şey maske önerileriydi. Yüz kaplamalarına karşı direnç 1918 yılında da vardı.
influenzaarchive.org’a göre, San Francisco’da şehir merkezinde avukatlık yapan bir kadın, Belediye Başkanı Rolph’e, maske kararının yasal olarak yürürlüğe girmediği için kesinlikle anayasaya aykırı olduğunu ve sonuç olarak, bir kimseyi maske takmadığı için tutuklayan her polis memurunun şahsen sorumlu olduğunu savunuyordu.
Cumhuriyet
