Tırnak yeme alışkanlığının ziyanları Covid-19 salgını ile el hijyeninin ön plana çıktığı bu devirde daha kıymetli hale geldi. Bu davranışın aile içinde fark edilmemiş problemlerin tahlili için bir sinyal ve baht olarak görülmesi gerektiğine dikkat çeken Klinik Psikolog Aylin İpek Timur, önlenmesi için tavsiyelerde bulundu.
Aile içi aksilikler, dışlanma, akran zorbalığı, imtihan gerilimi üzere toplumsal etmenlerinin bu tip ruhsal belirtilere neden olacağını belirten Timur, hangi faktörlerin tırnak yeme davranışına yol açtığını bilmek aileler için nedenleri bulma ve düzeltebilmede yardımcı olabileceğini söyledi.
Çocuk, ergen ve yetişkinlerde, ekseriyetle farkında olmadan içten gelen bir dürtü ile tırnak yeme davranışının yapıldığını belirten Timur, “Bunun sonucunda tırnakların kanaması, ellerde sızlama, makus görünüme yol açtığı için kişi berbat hissedip, pişmanlık ya da suçluluk hisleri hissetse de tekrar duygusal olarak zorlandığı bir anda tıpkı davranışı göstermektedir. Bu bazen kurtulması sıkıntı görünen bir kısır döngüye benzemektedir” diye konuştu.
EN BÜYÜK ETKEN BASKICI AİLE YAPISI
Otoriter, baskıcı aile ortamında bu tip davranışların daha fazla görüldüğünü aktaran Klinik Psk. İpek Timur, “Aile içi irtibat problemleri, şiddet, yetersiz ilgi ve sevgi ortamı, çocuğun daima azarlanması, ihmal, istismar, çocuğun itimat verici bir ortamda bulunmaması, ebeveynlerde boşanma üzere nedenlerle çocukta tasa, kahır, öfke davranışları ağır olarak yaşanır. Bunun sonucunda çocuklarda anksiyete, depresyon ve davranış bozukluklarının gelişmesine sebep olur. Depresyon belirtilerini yetişkinlerden farklı biçimde gösteren çocuklar için tırnak yeme davranışı ruhsal etkilenmenin bir tabiri olarak görülebilir. Örneğin; oluşan özgüven sorunu ve tasa karşısında çocuk tırnak yeme davranışı ile kendini rahatlatmanın bir yolunu bulmuş olabilir. Bunu bebeklikte parmak emerek kendini avutan bir bebeğin davranışının devamı olarak da düşünebilirsiniz. Buna ek olarak bahsi geçen durumların hiçbiri olmadan da yalnızca meskende tırnak yeme davranışı olan bir modelin bulunması da çocuklarda tırnak yeme davranışının bir sebebi olabilmektedir” tabirlerini kullandı.
EN TESİRLİ MÜDAHALE ‘HİÇBİR ŞEY YAPMAMAK’
3 – 4 yaş çocuklarında tırnak yeme davranışı karışında ebeveynlerin kaygılandıkları lakin en tesirli müdahalenin ‘hiçbir şey yapmamak’ olduğunu söyleyen Timur, “Evet kulağa garip gelmekte ve ‘Nasıl yani bırakalım da yemeye devam mı etsin? Alışkanlık haline mi gelsin?’ niyetini uyandırabilecek bir uygulama üzere gözükebilse de bu yaş kümesi çocuklarında uyarmak, yaptığı davranışı ona fark ettirmek, yapmamasını söylemek davranışın daha sık yapılmasına neden olmakta ve beraberinde telaş ve suçluluk hissini getirmektedir. Bu yaş kümesinde ebeveynler aile içinde yolunda gitmeyen durumları belirleyerek neden olmuş olabilecek faktörleri düzeltmeye yönelmelidirler ve çocuklarına dolaylı yoldan yardım etmelilerdir. Daha büyük yaş kümesi çocuklarda ve ergenlerde ise artık tırnak yeme davranışı ve sonuçlarının daha farkında bir gelişim düzeyinde olan çocuklarla ve ergenlerle hem davranışsal hem bilişsel müdahaleler ile yardım edilebilmektedir” dedi.
TIRNAK YEME ALIŞKANLIĞINI BIRAKMANIN YOLLARI
Klinik Psk. İpek Timur çocuklarda ve ergenlerde tırnak yeme davranışını bırakmalarına yardım etmek için yapılabilecekleri şöyle sıraladı:
“Ailelerin çocuğun davranışı yüzünden ‘hala bebek üzere tırnak yiyorsun’, ‘ellerin ne kadar yakışıksız gözüküyor’ üzere incitici cümlelerle onları damgalamamaları, utanç ve suçluluğa yol açmamaları, bunu istemsiz ve farkında olmadan yapıyor olduklarını unutmamalarıdır. Bu davranışı bir ‘durum’ olarak ele alıp, olumsuz sonuçların ne olduğu, çocuk ile ömürde zorlandığı alanların ne olduğu, hangi olumsuz hisleri ağır yaşadığı konuşulmalı, mesken ve okul ortamında kendisini zorlayan faktörlerin ne olduğu belirlenmeli ve bu tesirlerin ortadan kaldırılmasında birlikte hareket edilmelidir.”
“Çocuğun tırnak yiyerek aslında ruhsal olarak zorlandığını gösterdiği akıldan çıkarılmamalıdır. Devamında okul ve öteki etrafında düzenlemeler yapıp kendisine bu hususta ihtarlar yapılmaması, utandırılmaması lazım.”
“Tırnak yeme isteği geldiğinde dikkatini öbür istikamete çevirme, bu isteği sonraya erteleme, isteği denetim edebildiğini görmesini sağlanmalıdır.
“Ellerinin haftalık olarak fotoğrafını çekip gelişimi ve görünümdeki düzelmeyi görmesini sağlanmalı ve kutlanmalıdır.”
“Tırnakları kısa tutma, el bakımını öğretme, tırnakları kremleyerek daima yumuşak kalmalarını sağlama kız çocuklarında kolay manikür uygulamalarına yönelik araçlar alınmalıdır.”
“Tırnak yediğini fark etmeyen çocuklarda aile bireyleri ve öğretmen ortasında hatırlatıcı bir ipucu belirleme ve tırnak yediğinde onun fark etmesine yardım edilmelidir.”
“Tırnak yemenin yalnızca bir davranışsal alışkanlık olduğu ve değişebileceği vurgusu yapılmalıdır.”
“Temelde çocuğun özgüven ve ruhsal iyi oluşu desteklenmelidir.”
“Okul öncesi eğitim çocuğa itimat ve kabul ortamını sağlamanın yanı sıra bu davranışın pekişmemesi için öğretmenin kendi tavrı ve sınıf içi çocuklar ortası etkileşimlerin niteliği konusunda iyi birer gözlemci olmaları, sağlıklı ortamın oluşumu ve sürmesine dikkat etmeleri değerlidir.
“Uyum ve davranış meseleleri ile ilgili aile eğitimleri düzenlenmesi, ailelerin bu hususta farkındalıklarının artırılması ve onlara takviye verilmesi ehemmiyet kazanmaktadır.”
Cumhuriyet
