Sivas’ta, 2 Temmuz 1993 tarihinde Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli’nde 33 aydın ve sanatçı ile 2 otel hizmetlisi yakılarak katledildi. Sivas katliamının üzerinden geçen 27 yıla karşın katliamda hayatını yitirenlerin yakınlarının acısı dinmezken, adalet birçok katliam davasında olduğu üzere bu davaya da uğramadı. Katliamda iki evladını kaybeden Hüsne Kaya 27 yıl geçmesine karşın acısının hiç dinmediğini belirterek, “Babaannemin bir lafı vardı ‘Taş olsaydım yavrum erirdim, toprak oldum da dayandım’ derdi. Toprak olduk da bu acıya dayandık. 27 yıldır iki evladımın doğum gününü mezarları başında kutluyorum. Acımızda, gözyaşımız da dinmedi” diyor.
Sivas katliamının 27. yılında sevdiklerini toprağa veren, aileler dinmeyen acılarını Cumhuriyet’e anlattı.
Saz çalmayı çok seven 12 yaşındaki Koray Kaya ve ablası 14 yaşındaki Menekşe Kaya, Madımak Oteli’nde katledildiler. Koray katliamda hayatını yitirenlerin en küçüğüydü. Yaşasalardı Koray 39, ablası Menekşe ise 41 yaşında olacaktı. Lakin yaşatmadılar. İki evladını kaybetmenin acısını yaşayan ana Hüsne Kaya, “27 değil 107 yıl geçsin yaşadığım acıyı kimse yüreğimden söküp alamaz. Evlatlarımın acıları benim yaşama biçimim oldu lakin yılmadım, köşeme çekilmedim. Evlatlarımın davasının gerisindeyim. Ömrüm yettiğinde de bu bu türlü devam edecek. Menekşe de Koray da çok akıllı çocuklardı, hayalleri vardı. Koray’ım Madımak’ta yakılan en küçük evlattı. Saz çalmaya, deyişler söylemeye başlamıştı. Ablası Menekşe semah ekibindeydi, Koray da onunla birlikte gitmek istedi. Müsaade verdik. 27 yıldır iki evladımın doğum gününü mezarları başında kutluyorum. Acımız da, gözyaşımız da dinmedi. Evlatlarıma nasıl kıydılar, nasıl yaktılar? Bir ana olarak bu çok ağır bir yük İnanın her yıl bu acı katlanarak çoğalıyor. Bir türlü adalet konumunu bulmuyor. Sorumlulardan hesap sorulmuyor. Giderek yalnızlaşıyoruz. Bu anaların kaderi mi, anaların gözyaşı ne vakit dinecek? 27 Haziran’da Menekşe’nin mezarına gittim, ağladım, bağırdım. Koray’ı da Menekşe’yi de mektepten gelene kadar özlüyordum. Gücümüz de kalmadı eskisi üzere fakat direneceğiz, asla yılmayacağız. Babaannemin bir lafı vardı ‘Taş olsaydım yavrum erirdim, toprak oldum da dayandım’ derdi. Toprak olduk da dayandık. Dayanmaya, yobazlara karşı dik durmaya devam edeceğiz.”
‘SERBEST KALABİLİRLER’
Eski CHP Milletvekili Zeynep Altıok katliamda şair olan babası Metin Altıok’u kaybetti. Altıok yaşadığı trajedinin akabinde 22 yıl boyunca Sivas’a adım atamadı. Sivas için adalet savaşında en ön saflarda mekan aldı. Milletvekilliği periyodunda ise katliamın aydınlatılmayan noktalarına ait tekraren defa soru önergesi verdi. Adalet savaşına devam eden Zeynep Altıok’un, sürece ve getirilemeyen sanıklara ait değerlendirmesi şöyle: “27 yıldır adalete kavuşmamış bir davadan bahsediyoruz. En ufak bir yol kat edilmemiş bir davadan. Bildiğiniz üzere aranan firari sanıklar üzerinden devam eden bir dava var. Bölgeleri yurtları adresleri bilinmesine karşın velev bir tanesi Polonya hududunda yakalanmış olmasına karşın Türkiye’ye iadeleri gerçekleşmedi. Bunun nedeni ise bu sanıkların devlet tarafından ‘gösteri kanununa muhalefet suçundan’ iade isteminin yapılması. Avrupa’da ve demokrasinin ve âlemşümul insan haklarının çiğnenmediği memleketlerde şov ve yürüyüşü demokratik bir hak olduğu için tıpkı Türkiye’de de olması gerektiği üzere Avrupa buradaki koşulları düşünerek iade yapmıyor. Meğer ki o sanıkların devlet tarafından insanlık kabahati işlenmiş, kişileri diri diri yakmış katiller olarak istenmesi gerekir. Firariler devlete getirilmezken Türkiye’de yargılanmış, karar giymiş katillerin ise özgür bırakılmasıyla karşı karşıyayız. Burada yıllardır sorduğumuz bir soru var. Ana davadan sonra karar giyenlerin kaçının cezasını çektiği, kaçının muaf kaldığı üzere… Lakin yanıt verilmedi. İnfaz Kanununda yapılan düzenleme ile katiller, mafya üyeleri özgür kalırken niyet suçluları gazeteciler, aydınlar muaf kalmak bir yana çok berbat koşullarda tutuluyor. Üniversal insan hakları çerçevesinde durumları dikkate alınması gereken çok sayıda hasta tutuklu varken; bunların hiçbiri değerlendirilmeden yalnızca bir kişi (katliamın sanığı) seçilerek Cumhurbaşkanı tarafından şahsî bir muhafaza ile affedildi. Zati bu dava 2013 yılında zamanaşımına uğratıldığı devir ‘hayırlı olsun’ diyen ve istikrarlı bir biçimde katilleri koruyan bir iktidar var. Ahmet denilen katilin hür bırakıldığı üzere, ceza infaz maddesinden yararlandırılan öteki sanıklar oldu mu? Bu soru çok değerli.”
SANIKLARA ‘EVLADIM’ DEDİLER
Kâfi Gültekin uzun yıllardır Almanya’da yaşıyordu. Sanatçı eşi Hasret Gültekin ile 1989’da Leonberg’de tanışıp, 1991’de ise evlendi. Eşiyle her yıl tatile Türkiye’ye geliyorlardı. Fakat hadisenin yaşandığı o yıl gebeydi. Hamileliği riskli olduğu için tabip yolculuk yapmasına müsaade vermemişti. Eşini gönlü buruk bir formda Türkiye’ye uğurladı. Bu onu son uğurlaması oldu. Hasret Gültekin Madımak’ta yakılarak katledildi. Geçmişe gözü yaşlı bir eş ve Roni Hasret isminde oğlu kaldı.
Yaşadıı acıları anlatan Kâfi Gültekin’in, davada yaşananları ise şu laflarla aktardı: Evvel ‘güvenlik güçleri ile halkı harşı zıdda getirmeyin’ diyen bir Cumhurbaşkanının tuhaf baktığı, velev o periyodun muhalafeti, ‘Tansu Çiller’i ulu divana göndereceğim’ diyen Mesut Yılmaz’ın bile bizim katlimiz laf konusu olduğunda büyük divana göndermeye çalıştığı beşerlerle, birebir biçimde bakabilmesi durumunu yaşadık. İktidarda hangi parti olursa olsun katillere değil, bize hatalı üzere baktığı bir hukuk süreci yaşadık. Bu hukuk uğraşı sürecinde yargıçların sanıklara ‘evladım’ dediklerine tanık olduk. Onları yargılamaktan çok onları anlamaya, aklamaya çalışan bir yargı sisteminde bizler cürüm işlemiş muamelesi gördük. 27 yılda al bültenle arananlar yakalanmadı. 15 bin eylemcinin yalnızca 33’ü yargılandı ve karar giydi. Birçoğunun cezasında indirim yapıldı. Bu iktidar partisinin kim olduğundan bağımsız bir süreç. Adalete itimadını yitiren analar o duruşmalara gitmeseydi bu dava evrakı çoktan kapatılmıştı.”
KATLİAM ADIM ADIM GELDİ
Pir Sultan Abdal Şenlikleri’nin 4’üncüsüne katılmak üzere, 1993 Temmuzunda sanatçı ve aydınlar Sivas’a gitti. Aziz Nesin’in Salman Rüşdi’nin “Şeytan ayetleri” kitabını Türkçeye çevirmesini bahane eden şeriatçı kümeler Madımak Oteli’ aydın ve sanatkarlar kente ulaşmadan Nesin aleyhinde bildiriler dağıtmaya başlandı. Mahallî gazeteler bu provokatif bildirileri manşetlerinden verdi. Aydın ve sanatkarlar amaç gösterildi.
2 Temmuz günü Cuma namazı çıkışında “Sivas laiklere mezar olacak”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak”, “Sivas Aziz’e mezar olacak” sloganları atan saldırganlar, şenliklerin yapılacağı Kültür Merkezi’ne taş ve sopalarla saldırmaya başladı. Kısa mühlet içinde kalabalıklaşan saldırganların sayısı on binleri buldu. Hükümet Konağı’nı da taşlamaya başlayan saldırganlar, buradan da aydın ve sanatkarların bulunduğu Madımak Oteli’nin önüne geldi. Otelde mahsur kalan aydın ve sanatkarlar ise periyodun Sivas Valisi, Emniyet Yöneticisi ve birçok yetkilisine ulaşarak tedbir alınmasını istedi. Periyodun Başbakanı, İçişleri Bakanı, Başbakan Yardımcısı ve parti önderleri de arandı. Yetkililerin “Korkmayın her türlü tedbir alındı” kelamlarının bilakis hücum giderek daha vahşi bir hal aldı. Saldırganlar otelin önündeki araçları karşıt çevirip aldıkları benzinle Madımak Oteli’nin perdelerini tutuşturdu. Gün karardı. 33 aydın ve sanatçı ile 2 otel vazifelisi, ateşe verilmiş otelde katledildi. Valilik tarafından Sivas’ta 2 günlük sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
BİTMEYEN KATLİAM DAVASI
Katliamın akabinde 190 kişi gözaltına alındı, bunlardan 124’ü tutuklandı. Sivas katliamı davası, “güvenlik” gerekçesiyle Ankara 1 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’ne alındı. 1 Ekim 1993 tarihinde davanın birinci duruşması görülürken, birinci karar yaklaşık 1 yıl sonra 26 Aralık 1994’te verildi. 22 sanık, 15’er yıl, 3 sanık 10’ar yıl, 54 sanık 3’er yıl, 6 sanık 2’şer yıl mahpus cezasına çarptırıldı, 37 sanık hakkında da beraat kararı verildi. Duruşma Aziz Nesin’in bastığı kitabı “ağır tahrik unsuru” sayarak, ceza indirimi yaptı. Yargıtay lokal duruşmanın kararını bozdu. Tekrar görülen davada karar 28 Kasım 1997’de verildi. 33 sanığa idam cezası verildi. Karar sanık avukatları tarafından temyiz edildi. Yargıtay 9. Ceza Dairesi verilen mahpus cezalarını onaylarken, 33 sanık hakkında verilen idam cezasını “usul noksanlıkları” gerekçesiyle bozdu. İdam cezaları dışında 9 sanık 7 yıl 6’şar ay, 4 sanık 20’şer yıl, 1 sanık 15 yıl, 1 sanık da 5 yıl mahpus cezası aldı. Yargıtay 9. Dairesi’nin aldığı karar ile Şubat 1999 tarihinde yol eksikliklerinin giderilmesi için başlayan yargılama sonucunda 16 Haziran 2000’de üçüncü sefer idam kararı verildi. 2002 yılında idam cezası yürürlükten kaldırılınca, 33 idam hükümlüsünün cezaları müebbet mahpus cezalarına dönüştürüldü.
ERDOĞAN ‘HAYIRLI OLSUN’ DEDİ
Sivas katliamı davası 13 Mart 2012’de zamanaşımından düşürüldü. Devrin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, davanın vakit aşımından düşmesiyle ilgili “Milletimiz için, devletimiz için iyi olsun” dedi. Bu yıl ise katliamın sanıklarından ağırlaştırılmış ömür uzunluğu (müebbet) mahpus hükümlüsü Ahmet Turan Kılıç (86) Erdoğan’ın kişisel müsaadesi ile tahliye edildi.
Cumhuriyet
