TTB’den Covid-19 aşıları ile ilgili “Aşılar Tüm Canlıların Ortak Değeridir” başlığıyla ayrıntılı bir açıklama yayınlaı. Yayınlanan açıklamada, aşı ile ilgili çalışmaların sonuçları paylaşıldı.
TEKİNLİK VE GÜVENİRLİK ORANLARI
Aşı aktiflikleri ile ilgili bilgilerin paylaşıldığı açıklamada şu bilgiler verildi:
TTB COVID-19 İzleme Heyeti ve Aşı Çalışma Kümesi ile birlikte yapılan kıymetlendirme ışığında şu anda ismi geçen aşıların bilgilerine nazaran;
Ağır hastalık ve vefatı tedbire konusundaki etkililiğin ise tüm aşılar için yüzde 100’e yakın olduğu,
Aşılanan bireyde hastalık gelişmesini tedbire konusundaki etkililiğin;
Pfizer-Biontech aşısı için yüzde 95 (Güven Aralığ: 90,3-97,6)
Moderna aşısı için yüzde 94,1 (Güven Aralığı: 89.3-96.8)
Oxford-AstraZeneca aşısı için birinci aşının yarım doz 28 gün sonra yapılan ikinci aşının ise tam doz uygulandığı tüm kümede yüzde 90,0 (yüzde 95 İtimat Aralığı: 67.4-97.0), her iki aşının tam doz uygulandığı kümede yüzde 62,1 (Güven Aralığı: 41,0-75,7)
Coronavac aşısı için: Türkiye’de yüzde 91,25 (Güven Aralığı: 71-97), Brezilya’da yüzde 50,38 (çok hafif hastalık için) ve yüzde 77,96 (hafif hastalık için) olduğu,
Aşıların hiçbirinde kısa periyot (1-2 ay) önemli yan tesir oluşma sıklığının denetim kümesinden yüksek olmadığı,
mRNA aşılarının önemli olmayan lokal ve sistemik yan tesirlerinin bilhassa genç yaş kümesinde bariz olarak fazla olduğu,
İleri yaştaki bireylerde mRNA aşılarının etkililiğinin genç yaşlardakine emsal biçimde yüksek olduğu,
Oxford-AstraZeneca aşısında 55 yaş üzerinde etkililiğinin biraz daha düşük olduğu3,
Coronavac aşısında Brezilya’daki çalışmanın 60 yaş üstündeki şahısları de kapsamasıyla birlikte bunlara ilişkin datanın şimdi yayımlanmadığı bilinmektedir.
Mevcut durumda dünyada uygulanmaya başlanan dört aşının hastalığı tedbire konusundaki etkililikleri farklı olmakla birlikte ağır hastalık ve vefatları tedbire konusunda etkililiklerinin yüzde 100’e yakın olduğu, farklı yaş ve risk kümelerinde tesirlilik ve yan tesir açısından değişiklikler gözlendiği, bugüne kadarki bilgiler ışığında hiçbirinin önemli yan tesir oluşturmadığı gözlenmektedir.
Toplum bağışıklığının sağlanabilmesi için yüzde 80 tesirli olan bir aşıda toplumun yüzde 75-90’ının aşılanması gerekmektedir (Ro 2,5-3,5)[6]. Daha düşük seviyede tesirli aşılar için ise tüm toplumun aşılanmasının gerektiği söz edilmektedir. Bu kıymetlendirme ışığında Türkiye’de uygulanacağı söylenen aşının toplum bağışıklığı sağlaması için 6 ay içerisinde yaklaşık 120 milyon doz uygulanması gerekmektedir. Fakat aşılama programı tüm detaylarıyla açıklanmadığı üzere geldiği ve geleceği belirtilen aşı dozlarının bu sayıya yaklaşması dahi mümkün görünmemektedir. Sıhhat Bakanlığı’nın gerçekçi ve toplum bağışıklığını sağlayacak bir aşı programını kamuoyuyla paylaşmasının inanç münasebetinin bir kesimi olduğu açıktır.”
Türk Tabipleri Birliği olarak öncelikle ve bir kere daha vurgulamak isteriz:
Aşı tüm canlılar için hayat kurtaran ortak bir bedeldir. Aşılamalarla her yıl yaklaşık üç milyon insan yaşama tutunmaktadır. COVID-19 pandemisinde de inançlı ve tesirli aşılar ile yapılacak yaygın aşılamanın, salgını denetim altına almaya katkı sağlayacağı açıktır.
Türkiye’de ise birinci COVID-19 hastası resmî olarak 11 Mart 2020 tarihinde açıklandığı günden beri Sıhhat Bakanlığı’nın data paylaşımları şeffaf olmamış, bilimsel akla ters uygulamalarla devam etmiş ve müdafaaya değil güvenliğe dayalı iç siyasetler nedeniyle başarısız sonuçlarla karşılaşılmıştır.
Pandemi nedeniyle bugüne kadar on binlerce yurttaşımız ve yüzlerce sıhhat çalışanımız ömrünü kaybetmiştir. Siyasi otorite maske dağıtımındaki belirsizlikler ve gecikme üzere aşı uygulamasına gelindiğinde de tahlil üretmede başarısız olmuştur. Sıhhat Bakanlığı tarafından 11 Aralık 2020 tarihinde getirileceği duyurulan aşılar aralık ayı sonuna kadar getirilememiş, hatta “Beşeri Tıbbi Eserler Ruhsatlandırma Yönetmeliği” bile fakat 18 Aralık’ta Acil Kullanım Onayı (AKO) unsurları eklenerek mevzuat açığı giderilmeye çalışılmıştır.
Bilimsel Olarak Tesirli Ve İnançlı Her Aşının Yanındayız
Türk Tabipleri Birliği (TTB) aşı sürecinin de şeffaf bir halde yürütülmesi gerektiğini, sıhhat emek meslek örgütleriyle, uzmanlık dernekleriyle ortak çalışmanın bilimsel istikametten yanlışsız olacağını tabir etti. Toplumun her bölümünden dayanak alınmadan pandemiyle çaba etmenin zahmetlerini, birinci basamak sıhhat hizmetleri ve hami hekimliğin pandemi çabasında en başta gelen ve ehemmiyet verilmesi gereken bahisler olduğunu her evrede vurguladı.
Aşıların tesirlilik ve güvenilirlik datalarının, bilhassa Faz 3 bilgilerinin, bağımsız bilim heyetleri tarafından kıymetlendirilmesi gerektiğini, kamuoyu ve basınla paylaşılmasının iştirak sağlamak için değerli olduğunu bildirmiştik. Lakin gelinen kademede AKO verilen aşının hangi bilimsel şura tarafından ve hangi bilgilerle değerlendirildiği belirsizliğini korumaktadır.
Aşılara toplum iştirakinin ve kabullenmesinin en kıymetli gerekliliği de hekim-hasta ilgisinin başlangıcı olan inançtır. Aşı ile ilgili toplumda ve sıhhat çalışanlarındaki tereddütlerin esas nedenleri: Sıhhat çalışanlarının aşıyı tanımıyor olması, çok kişinin kısa vakitte aşılanması baskısı yaşamaları; yeni aşıların yan tesirleri hakkında gereğince bilgi sahibi olunmaması ve aşılama sonrası istenmeyen tesirler konusunda telaşların körüklenmesi; bilim dışı görüşlerin toplumda tesirli olması biçiminde sıralanabilir. Bu tereddütleri ortadan kaldırma vazifesi Sıhhat Bakanlığı’ndadır.
Pandemi ile gayretin en yaşamsal aracı olan aşıların ülkemizde uygulanma süreci, en küçük bir yanılgıyı kaldırmayacak kıymettedir. Vaktin dar olması ya da aciliyet üzere münasebetlerle olağan incelemeler göz gerisi edilmez ve her şartta yapılmalıdır. Alınacak riski olabildiğince bilmek, öngörmek ve en aza indirmeye çalışmak kıymetlidir. AKO verdiği belirtilen Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’ndaki bilim heyeti ve yetkinlikleri kamuoyundaki korkuların giderilmesi açısından süratle açıklanmalıdır. Bahislerinde ehil farmakoloji, immünoloji, viroloji, mikrobiyoloji, enfeksiyon hastalıkları, halk sıhhati ve epidemiyoloji uzmanlarından oluşan ve hiçbir çıkar çatışması kelam konusu olmayan bilim insanlarından oluşan bir şuranın mecburilik olduğu, TTB Aşı Tavır Belgesi’nde de vurgulanmıştır. Sıhhat Bakanlığı’nın Türkiye’de uygulamayı planladığı aşılar için tesirlilik, güvenlilik, kalite değerlendirmesinde kullanılan tüm dataları bağımsız araştırmacılara da açması; karar verme sistemlerine bağımsız araştırmacı ve kurumları da katması itimat sağlamada tesirli olacaktır.
Kamu Kaynaklarının Yanlışsız Yönetilmesi İsmine da Soruyoruz:
TİTCK bünyesindeki AKO hangi datalara nazaran aşıya AKO uygun görmüştür?
Çeşitli aşıların farklı yaş ve risk kümelerine üstte özetlenen birbirlerine nazaran farklı avantaj ve dezavantajları olduğu dikkate alındığında Türkiye’deki aşı çeşitliliği artırılacak mıdır?
Aşı temininin sürekliliği sağlanabilecek midir?
Satın alınan aşıların ünite doz maliyeti kaç TL olmuştur? 3 milyon doz aşıya kaç TL ödenmiştir?
Sonuç
Türk Tabipleri Birliği olarak hami sıhhat hizmetlerinin en kıymetli aracı bugün başlayan aşılamanın, COVID-19’a bağlı ağır hastalık, yurttaş ve sıhhat çalışanlarının vefatları azaltacağını düşünüyoruz. Aşılamaya en olumlu refleksi, salgınla gayrette 344 mesai arkadaşını kaybetmiş olan sıhhat işçileri vermektedir. Evvel de belirttiğimiz üzere aşıları incelememizde temel kaynak, menşei, üretildiği ülke ve kullanılan teknik değil; Faz 3 bilgilerinin sonuç raporları ve yayımlanmış bilimsel değerlendirmelerdir. Topluma aşıyı tanıtacak ve kabullendirecek, toplumun inancını yegâne kazanmış olan sıhhat çalışanları olarak, aşılar ve aşılama kampanyasıyla ilgili belirsizliklerin gelinen bu son basamakta giderilmesini istemek de toplumu muhafaza ismine sorumluluğumuz ve hakkımızdır. Aşı sonrası istenmeyen tesirlerin izlemi konusunda sağlıkçılar ve toplum da sürecin kesimi olmalıdır[7]. COVID-19 geçirmiş şahısların 3-6 ay boyunca aşılanmaması gündemde iken dün alınan ani bir kararla aşılanmaları kelam konusu olmuştur ve bu karar değişikliğinin hangi bilimsel datalara nazaran yapıldığı süratle açıklanmalıdır. Sıhhat Bakanlığı’nın daha fazla kusur yapmasına toplumun tahammülünün olmadığı bilinmelidir.
Her vakit olduğu üzere şeffaflıktan uzak bir yaklaşımla ve sürece dair hiçbir bilgi paylaşılmadan 13 Ocak 2021 günü 19.04’te haberlere yansıyan AKO ile uygulaması başlatılan mevcut aşı konusunda, sürecin makûs yönetilmesi dışında güvenilirlik manasında tereddüde yer olmadığını, aktifliğin ise farklı seviyelerde bildirilmekle birlikte Dünya Sıhhat Örgütü’nün belirlediği aktiflik hududunda olduğunu yapılan bilimsel açıklamalarda görüyoruz. İnançlı bir toplum bağışıklığı sağlamak ve aşı tereddüdünü ortadan kaldırmak için TTB Aşı Tavır Belgesi’nde de belirtilen tüm evrelerin açıklıkla paylaşılması ve kâfi yaygın aşılama için gerekli adımların atılması gerektiğini hatırlatıyoruz. Tüm dünyada kullanılan öbür aşılarla ilgili olarak da hemen gerekli görüşmelerin ve tedariğin yapılmasının zarurî olduğunu bir sefer daha vurguluyoruz.
TTB olarak ebediyen bilimin, toplumcu hami sıhhat hizmetinin savunuculuğuna devam edecek, aşıyla ilgili gelişmeleri yakından takip edip yurttaşlarımızı ve tüm sıhhat çalışanlarını bilgilendireceğiz.
Cumhuriyet
