Merkez Bankası’nın talimatnamesi sonucu bankalar, vatandaştan nakit döviz çekimlerinde binde 1 ile binde 5 ortasında komite almaya başladı. Şayet bankada döviziniz varsa ve kendi dövizinizi geri istiyorsanız son düzenleme ile kurul vermek zorunda kalıyorsunuz. Bu komite tartışmalara neden olurken tıpkı talimatnamede bulunan bir öteki husus ve desteği bildirimde bulunan misal unsur nedeniyle bankaların bu kurulu alamayacağı birtakım hukukçular tarafından tez ediliyor. Her iki düzenlemede de “Sözleşmeler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zorunludur” cümlesi yer alıyor. İşte uzmanlar bu cümleden yola çıkarak vatandaşın onayının alınmadığını ve hasebiyle ‘nakit döviz çekiminden kurul alınmasının yasal olmadığını söylüyor. Bankalar ise şubeye gelip dövizini almak isteyen vatandaşa “Eğer nakit çekersen kurul ödersin” demenin onay alınması manasına geldiğini söylüyor.
EVVEL BANKADAN YAZILI İSTENMELİ
Habertürk’ten Rahim Ak’ın haberine nazaran, uzmanlar düzenleme sonucu fakat bundan sonra bankalarda döviz yatırımı yapanların kurul ödeyebileceğini yeni talimatnamenin mevcut döviz yatırımcılarını kapsamadığını belirtirken başka yandan şimdiye kadar kesilen komitelerin ise geri verilmesi gerektiğini savunuyor. Pekala vatandaş ödediği komitesi nasıl geri alacak?
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk ABD Öğretim Üyesi Murat Batı hem toplumsal medyada hem de Birgün Gazetesi’ndeki köşesinde verilen komitelerin geri alınması için 3 yol öneriyor. Batı şunları kaydediyor: Müşterilerin gidebileceği üç yol var. Birincisi bir dilekçe hazırlayıp kurul alan bankaya verip iadesini talep edebilirler. Banka verir mi? Denemekte yarar var. İkinci yol, kesilen kurul meblağı 10,390 TL’nin altında ise Kaymakamlık yerleşkelerinde bulunan Tüketici Hakem Heyetine gidilebilir. Şahsen yahut avukat aracılığıyla; elden, posta yoluyla yahut elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) (https://tuketicisikayeti.ticaret.gov.tr) ile tüketici hakem heyetlerine müracaat yapılabilir. Uyuşmazlık fiyatı 10,390 TL ve fazlası olduğu durumda ise “Adalet Saraylarında” bulunan Zarurî Arabuluculuk sistemine başvurmaları gerekmektedir. Bu iki yoldan birinde sorun çözülmezse Lakin Tüketici Duruşmalarına itiraz edilebilir. Uyuşmazlık ölçüsüne bağlı olarak bu iki yoldan birini tükettikten sonra lakin tüketici duruşmasına itiraz edilebilir.”
DANIŞTAY’A İPTAL DAVASI AÇILABİLİR
Batı son yolu ise şöyle lisana getiriyor: “Son yol ise bu Talimat icrai mahiyette olması nedeniyle direkt Danıştay’a 60 gün içinde iptal davası açılabilir. Bu durumda Talimat iptal edilir ve Tebliğ’in 8’inci hususu ile Talimat’ın 5’inci hususu uyarınca keyfi alınan bu kurullar müşteriyi bilgilendirmek suretiyle rastgele bir fiyat de alınmaksızın nakit döviz çekiminden kurul alınmış tüm müşterilere iade edilir.”
TARTIŞMA NASIL BAŞLADI?
Bankaların talebi ile Merkez Bankası nakit döviz süreçlerinden komite alınmasının yolunu açtı. Merkez Bankası 4 Ağustos’ta yayımlanan ‘Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Yordam ve Asıllar Hakkında Bildirimi Uygulama Esasları’nda bankaların efektif yani fiziki döviz çekimlerinde fiyat alabileceğini belirtti. TCMB talimatında “Finansal tüketicinin hesabının bulunduğu şubeden yapacağı Türk Lirası para çekimleri için fiyat alınamaz lakin yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir. Yurt içi öteki şube, yurt dışı öteki şube ve nakit çekim ofisinden para çekme süreçleri ile rutin süreç saati yahut iş günü dışında gerçekleştirilen para çekme süreçlerinden fiyat tahsil edilebilir” denilerek net olarak döviz çekimlerinden komite alınabileceğini söz etti. Bunun üzerine bankalar nakit döviz çekmek isteyenlerden binde 1 ile binde 5 ortasında kurul almaya başladı.
BIREBIR TALİMATNAMEDE PÜRÜZ OLABİLECEK HUSUS
Fakat hem tıpkı talimatnamenin 2’inci hususunun C bendi hem de talimatnamenin desteği olan Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Adap ve Temeller Hakkında Bildiri’nin 5’inci unsurunda yazılı “Sözleşmeler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zorunludur” cümlesi bu tartışmayı yarattı. Kimi hukukçular 4 Ağustos’ta talimatnamede yapılan düzenleme ile “Yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir” cümlesi açık olsa da öteki 2 unsur gereği bankaların lakin bundan sonra bankaya döviz yatıranlardan bilgilendirme yaptıktan sonra komite alabileceğini belirtiyor.
İŞTE O HUSUSLAR
FİNANSAL TÜKETİCİLERDEN ALINACAK FIYATLARA İLİŞKİNUSÛL VE TEMELLER HAKKINDA BILDIRI’NIN 5’İNCİ UNSURU:
(3) Kontratlar kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zaruridir. Kontratta fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir formda, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
TALİMATNAME:
Kontratlar kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zaruridir. Kontratta fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir formda, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
Cumhuriyet
