Sarılığın kıymetli bir hastalığın belirtisi olabileceğine dikkat çeken Organ Nakli Kısmından Prof. Dr. Onur Yaprak, “Safra pigmentinin yani bilirubinin kanda artışına bağlı göz, cilt ve mukozaların sarıya boyanmasını söz eder. Kan analizindeki toplam bilirubin seviyesi olağanda 0.3-1.2 mg/dl olup, bu kıymet 2.5-3.0 mg/dl’ye erişirse sarılık ortaya çıkar. Sarılık bir rahatsızlığın belirtisidir, kendisi bir hastalık değildir. Sarılığa yol açan nedenler çok çeşitlidir” diye konuştu.
BU KANSERLERE İŞARET EDEBİLİR
Sarılığın altında yatan nedenleri sıralayan Prof. Dr. Yaprak, “Bilirubinin karaciğere alımı yahut atılımının bozulduğu zararsız genetik geçişli durumlardan, hemoliz yani kan alyuvarlarında parçalanmaya bağlı oluşan hematolojik hastalıklara ya da karaciğer hastalıklarına, safra yolları ve pankreas kanserlerine kadar birçok hastalık sarılığa yol açabilir. Tüm bu nedenler ortasında elbet en çok korkulan durumlar karaciğer, pankreas, safra kesesi ve safra yollarında gelişen kanserlerdir. Bu bölgelerde gelişen kanserler karaciğerde üretilen safranın onikiparmak bağırsağına akış yolunda bir tıkanmaya yol açarlar ve kana çok karışan bilirubin hususu gözlerde ve ciltte sarılığa, idrarda yoğunlaşmaya, dışkı renginde ise açılmaya yol açar” tabirlerini kullandı.
KOLANJİOKANSERLERE DİKKAT
Karaciğer içindeki gerek karaciğer dışındaki safra yollarında gelişen kanserlere kolanjiokanser denildiğini belirten Prof. Dr. Yaprak, “Kolanjiokanserlerin yüzde 90’ı karaciğer dışındaki safra kanallarında gelişirken lakin yüzde 10 kadarı karaciğer içinde gelişir. Karaciğer dışında gelişen kolanjiokanserlerin yarısı ise safra kanalının karaciğerden çabucak çıktığı noktada yer alır ve ‘klastkin tümörü’ olarak isimlendirilir. Kolanjiokanserler sindirim sisteminde görülen kanserlerin yüzde 3’ünü oluşturur. Görülme sıklığı açısından her 10 bin ila 100 binde 1 bireyde görülür. Pankreas kanserlerinin toplumda görülme oranı ise her 100 bin şahısta 5 ila 12’dir. Pankreas kanserleri kanser sıklığı açısından 11’inci sırada yer alırken kansere bağlı ölümlerde ABD’de 4’üncü, dünyada da 7’nci sıradadır. Amerikan Kanser Derneği datalarına nazaran pankreas kanserleri tüm kanserlerin yüzde 3’ünü oluştururken kansere bağlı ölümlerin yüzde 7’sinden sorumludur” dedi.
BU FAKTÖRLER RİSKİ ARTIRIYOR
Kolanjiokanserler için risk faktörleri ortasında safra kanallarını uzun mühlet etkileyen kronik iltihapların sorumlu olduğuna değinen Prof. Dr. Yaprak, şu değerlendirmede bulundu:
“Bu hastaların birden fazla 50 yaş üzeridir. Safra kanallarında kist ve taş oluşumu, parazit bulunması, sigara, hepatit B ve C, genetik faktörler, kimyasal unsurlara uzun mühlet maruz kalmak, şişmanlık, diyabet en önemli risk faktörleridir. Pankreas kanserine yer hazırlayan risk faktörleri ortasında ise; sigara ve alkol kullanımı, ileri yaş, diyabet, kronik pankreas iltihabı, yüksek ısıda pişmiş yağlı etten varlıklı ve fast food şeklinde beslenme, işlenmiş nitrit içeren etler, genetik ve ailesel yatkınlık sayılabilir. Genetik ve ailesel faktörlerin tesiri yüzde 10’dur. Karaciğer, safra yolları ve pankreasta gelişen kanserlerin en korkulan tarafı teşhis konulduğu anda birçok hastanın hayati damarlarının kanser tarafından tutulmuş olup birçok hastanın ameliyat bahtını kaybetmiş olmasıdır. Maalesef bu bölge kanserlerinde hastaların lakin yüzde 20’sinin ameliyat talihi olabilmektedir. Bu yüzden damar tutulumu şimdi oluşmadan erken teşhisi koymak en kıymetli bahistir.”
Cumhuriyet
