Çin’de ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan koronavirüs salgını, birinci günden beri bilim insanları tarafından araştırılıyor. Dünyada şu ana kadar binlerce kişinin vefatına sebep olan virüsün yapısı, nasıl bulaştığı ve yayılım suratına dair yapılan araştırmalara her geçen gün yenisi ekleniyor.
Bilim insanları bir taraftan virüsün yapısını araştırırken, bir taraftan da virüsün sonunu getirecek aşı ve ilaçları bulmak için çalışmalarını sürdürüyor. Bu çalışmaları yaparken onlara yardımcı olan canlılar ise, pek çok bilimsel araştırmada olduğu üzere ‘fareler’.
Fakat, SARS-CoV-2 virüsü insanlarda olduğu üzere, farelerdeki ACE2 enzimine tutunamadığından, çalışmalarını fareler üzerinde sürdürecek virologlar devayı, ‘transgenik fareler’ üretmekte buldu.
Yani çalışmalar, ‘insanlaştırılmış fareler’ üzerinde yapılıyor. Araştırmalar insanlardaki ACE2 enzimleri, farelere enjekte edildikten sonra devam ederken, yakın vakitte Fransa merkezli yapılan bir çalışma, bu durumdaki değişikliği gözler önüne serdi.
Çalışmaya nazaran artık, Güney Afrika ve Brezilya varyant virüslerinin olağan fare hücrelerini de enfekte edebildiğini gösterdi. Bu bilimsel çalışmaların hızlanmasına imkan sağlayabilecekken, yeni bir kaygıyı de ortaya çıkarıyor.
Uzmanlar, varyant virüslerin diğer hayvanları da enfekte edebiliyor olmalarının, yayılımı çok daha hızlandırabileceğini söylüyor. Bu durumda aşılanma ve toplumsal bağışıklığın biran evvel sağlanması daha da değer kazandı.
“GÜNEY AFRİKA VE BREZİLYA MUTANTLARINDA FARKLI BİR ÖZELLİK GÖZLENDİ”
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Bülent Polat, “Kovid virüsü bütün dünyayı olumsuz istikamette etkilemeye devam ediyor. Süreksiz bir rahatlama olduktan sonra bilhassa Mart’ın ikinci yarısından itibaren, tekrar dünya genelinde yükselişe geçti. Bilhassa aşılama konusunda çok ileri gitmeyen ülkelerde… Ki bunlar Almanya, Fransa, İtalya üzere ülkeler. Virüs kısmen bizde de tekrar bir tırmanış gösteriyor. Burada natürel ki en kıymetli telaş, virüslerdeki bu mutasyon ve oluşan varyant dediğimiz farklılıklar. Bunlardan en çok tasa edileni bilhassa Brezilya ve Güney Afrika varyant virüsleriydi. İngiltere’de ortaya çıkan varyant virüsün de yayılım açısından biraz daha kolay bulaşabilirliği kelam konusuydu. Fakat özellikle Güney Afrika ve Brezilya mutantlarında farklı bir özellik daha gözlendi. Yeni bir çalışma yapıldı” dedi.
“KOVİD VİRÜSÜ HİÇBİR BİÇİMDE HAYVANLARI ENFEKTE EDEMİYORDU”
Polat, bilim insanlarının koronavirüse yönelik araştırmalarında insanlaştırılmış farelere gereksinim duyduğunu vurgulayarak, “Bu çalışmayı açıklamadan evvel şunu söylemek lazım ki, bilim insanları bilhassa virüsün aktifliğini, bulaşabilirliğini, ona yönelik ilaçları çalışmak için daima fareleri kullanırlar. Evvel farelere virüsleri enfekte ederler, sonra da ilaç ve aşı çalışmaları onlarda yapılabilir. Ama kovid virüsünün olağanda beşerde bulunan ACE2 enzimine tutunarak hücrelere girdiğini biliyoruz. Ancak farelerdeki ACE2 enzimi, insanlardan farklı olduğu için, kovid virüsü fareleri enfekte edemiyordu. Hasebiyle çalışma talihi bırakmıyordu. O yüzden bir tahlil bulunmuştu, farelere insan geni verilerek, transgenik bir fare oluşturarak, onların bu ACE2 enzimlerini insanlardaki ile birebir hale getirmek mümkün oluyordu. Buna biz ‘insanlaştırılmış fareler’ diyoruz. Bunlarla çok rahatlıkla bilimsel çalışmalar yapılıyordu. Hatta ülkemizde olmadığı için bu fareler ülkeye transfer edildi ve burada üretilerek çalışmalar yapıldı” tabirlerini kullandı.
Yapılan çalışmalarda Brezilya ve Güney Afrika varyantlarında, virüsün artık olağan farelere de bulaşabildiğini tabir eden Polat, durumu şu sözlerle özetledi: “Kovid virüsü hiçbir halde hayvanları enfekte edemiyordu, yalnızca insanları enfekte ediyor ve beşerler ortasında bulaşmayı sağlıyordu. Ama, son yapılan çalışma bize gösterdi ki , Brezilya ve Güney Afrika varyantları olan virüsler, olağan fareleri de enfekte edebiliyorlar. Yani insanlaştırılmış bu transgenik fareler dışında, olağan fareleri de enfekte edebildikleri gösterildi. Daha kolay bulaşıyor. Natürel bu bir bakıma evvel bir iyi haber olarak, artık çalışmaları olağan farelerle de yapabileceğiz biçiminde, işleri kolaylaştıracağı tarafında olumlu imaj oluşturdu.”
“SİRKÜLASYON VİRÜSÜN DENETİMİNİ ÇOK DAHA İMKANSIZ HALE GETİREBİLİR”
Bülent Polat, “Ama çabucak gerisinden şu telaş de ortaya çıktı ki, sanki bu virüs beşerler dışında hayvanlara da bulaşabilir mi? Bu bir telaş kaynağı oldu. Farelere bulaşması, fareden fareye bulaşması ve sonra tekrar beşere bulaşması üzere bir olay, bu türlü bir sirkülasyon virüsün denetimini çok daha imkansız hale getirebilir. Çok daha süratli yayılım ortaya çıkarabilir. Bu bir tasa lakin şimdi bu bahis ile ilgili önemli bir sonuca ulaşılmış değil. Yalnızca bir kaygı seviyesinde kalıyor” biçiminde konuştu.
‘Ama bu şunu gösteriyor ki, biz aşı konusunda elimizi çok çabuk tutmalıyız’ diyen Op. Dr. Polat, “Biran evvel gerek aşıyla oluşan, gerekse hastalıklar sonucu oluşan toplumsal bağışıklığı yüzde 70-80’ler seviyesine çıkartmamız lazım ki virüsün bu mümkün, kaygı verici bulaşıcılığından kurtulalım. O yüzden de bu kaygıyı yaşamak aşı konusunda daha da hızlanmamızı gerektiriyor. Şükürler olsun ki Türkiye’de Mart-Nisan aylarında değerli ölçüde aşılanma sağlanacak. Görüyoruz ki Amerika, İngiltere ve İsrail’de süratli bir formda vefat oranlarında düşmeler var. Lakin aşı konusunda geri kalmış Almanya, Frans, İtalya üzere ülkelerde hala günlük 250, 400, 500 bireye ulaşan vefatlar görüyoruz. Ülkemizde de yavaş yavaş artma eğilimi gösterdi. Hasebiyle bu çalışmalar bize, aşılama konusunda hızlanma gerektiğini bir defa daha vurgulamış oldu” diye konuştu.
Cumhuriyet
