Yeditepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Veysel Ulusoy ile Dr. Caner Özdurak, yerli yatırımcının rekor düzeylere ulaştığı Borsa İstanbul’da yerli yatırımcı inhisarı riskine dikkat çekti.
Borsa İstanbul’da ağustos sonu prestijiyle yerli yatırımcı sayısı 1 milyon 676 bin 196 ile rekor kırarken piyasalardaki yerli yatırımcı inhisarı ise uzmanlara nazaran önemli risk barındırıyor. Uzmanlar, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) datalarına nazaran toplam portföy bedeli yüzde 7.4 azalışla 558.8 milyar liraya gerilerken yatırımcı sayısı 76 bin 619 artarken piyasada küçük yatırımcıların süratli yükselişi dikkat çekti. Bu artışın yüzde 43’nün İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçekleştiğini belirten Ulusoy ve Özdurak mevcut durumu Twitter’daki “yumurta hesaplara” benzetti. (Yumurta hesap: Bir periyot Twitter’da kullanılan ve profil fotoğrafı yerine yumurta kullanılmasını tabir ediyordu. Bu hesapların birden fazla ise gerçek hesap değildi)
INANÇSIZ ORTAM YÜZÜNDEN GİTTİLER
Birikmiş bir lokal sermeyesi olmayan Türkiye’nin büyüme için yabancı sermayeye gereksinimi olsa da varolan inançsız ortam yabacı yatırımcının süratle finansal piyasalardan çıkmasına neden oluyor.
Cumhuriyet.com.tr’ye açıklama yapan, Prof. Dr. Veysel Ulusoy ve Dr. Caner Özdurak elde ettikleri ekonometrik model sonuçlarına nazaran genel algının bilakis demokrasinin büyüme yada kişi başı gelirden (satınalma gücü paritesi-SAGP) fazla gini katsayısına (Kişisel gelir dağılımında adaleti ölçmekte kullanılan katsayı sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımının iyileştiğini gösterir) olumlu tesiri olduğunu belirtti.
İki uzamana nazaran, Çin’de kişi başına SAGP ABD’ye nazaran daha yüksek iken Çin’e nazaran çok daha demokratik bir ülke olan ABD’nin gini katsayısı Çin’den 3 puan kadar yüksek. Ticaret Savaşlarının baş aktörleri olan bu iki ülke de demokrasi ve gelir dağılımı adaletinden uzak iken finansal piyasaların en pahalı şirketleri olan Apple (2.07 trilyon dolar), Amazon (1.65 trilyon dolar), Alphabet-Google (1.08 trilyon dolar), Microsoft (1.62 trilyon dolar), Ali Baba (761 milyar dolar) ve Tencent (640 milyar dolar) bu iki ülkeden çıktı.
Son olarak 7.2 trilyon dolar bedeli olduğu görülen ve 6 Aralık 2019’da halka arz edilen Suudi Arabistan devlet petrol şirketi Aramco bu kümenin en çarpıcı örneği. Aramco halka arz edildiği periyot 1.7 trilyon dolarla dünyanın halka açık en büyük şirketi olurken 25,6 milyar dolarlık pay satmıştı. Buna karşın yabancı yatırımcıların iklim değişikliği ve global ısınma, siyasi riskler ve kurumsallıktan uzak bir şirket idaresi olması nedeniyle talebin birçok bir kısmı prens tarafından “telkin” edilerek ikna edilen yerli yatırımcılardan oluşmuştu.
GERÇEK IKTISADA KATKISI YOK
Ulusoy ve Özdurak verdikleri örnekler ve elde ettikleri model sonuçlarından hareketle demokrasinin büyümeden çok gelir dağılımı adaleti, yani “hissedilen” büyümeye tesiri olduğunu, borsalardaki rekor pahaların kalkınmaya kıymetli bir tesiri olmadığının altını çizerken borsadan çıkan yabancı yatırımcının kalitesi sorgulanır yerli yatırımcılarla telafi edilmesinin gerçek iktisada manalı bir tesiri olmadığını belirtti.
Cumhuriyet
