Iktisat Bakanı Berat Albayrak, işsizliğin resmi olarak artacağını açıklaması, bayanlar açısından tehlike çanlarının çalması manasına geliyor. Çünkü salgınla birlikte meskene itilen bayanlar, daha fazla fiyatsız emek harcayacak; erkekler de konutlarında çalışsa bile konut, bakım, çocuk ve gibisi işlerin tamamı bayanların sırtına yüklenecek.
Milyonlarca saat ve milyonlarca dolarlık emek, karşılıksız bir halde fiyatsız olarak harcanacak. Bilindiği üzere karantina periyodu, bayan ve erkeklerin büyük bir kısmını meskene kapattı. Kimi işler meskenlere taşındı. Dışarıdan hizmet alımı kesildi, işlerin çok büyük bir kısmı konut içinde yapılmaya başlandı. Pandemiden korunmak ismine hijyen şartları arttı.
Birden fazla Covid-19 hastasının, hastane yerine meskene gönderilmesi, bayanların konutta bakım yükünü artırdı. Yalnızca salgın değil, bulaşma tehlikesine karşı başka hastalıkların sıhhat hizmeti aksadı, birçok hastalıkta meskende tedavi yoluna gidildi. Pandemide alınan birinci tedbirlerin başında okulların kapatılması geldi. Ve 20 milyonu aşkın üniversite öncesi eğitimde bulunan öğrenci, meskenlerinde eğitime başladı.
Bununla birlikte çocukların eğitim yükü ve takibi de çoğunlukla bayanların işleri ortasına eklendi. Yalnızca fiziki yük değil, kâfi korunmanın sağlanması, hijyenin sağlanması, aile bireylerin korunması noktasında da korku arttı.
İKİ SAAT FAZLA
Karantina devrinde fiyatlı işlerinde çalışmayı sürdüren bayanlar, artan mesken işlerinin yükü ile fiyatlı işleri ortasında sıkıştı. Elbette bu devirde yalnızca bayanlar değil, erkekler de konutta kaldı. Lakin artan konut içi işlere ve bakım işlerine erkeklerin ne kadar vakit ayırdığı, üç aşağı beş üst varsayım edilen bir durum.
Bu bahiste yapılmış araştırmalar kelam konusu. Örneğin Konda’nın yaptığı ve İpek İlkkaracan ve Emel Memiş’in değerlendirdiği, Nisan 2018 ve Mayıs 2020 devrine ait araştırma datalarına nazaran, bayanların konut içi işler ve bakım işlerine ayırdığı vakit iki saatten (2.1) fazla artarken erkeklerin ayırdığı vaktin 1 saatten (48 dakika) az arttığı görülüyor.
BEŞ ÜLKEDE 187 MİLYON SAAT
Memleketler arası Çalışma Örgütü’ne (ILO) nazaran, fiyatsız üretim işi, öteki tüm üretken çalışmanın temeli. Fakat bu faaliyetlere ayrılan vakit, işgücü piyasası tahlillerinde ekseriyetle göz arkası ediliyor. Geçimlik besin üretiminden çocuklara ve yaşlılara bakmaya kadar, AsyaPasifik bölgesinde her gün 187 milyon saat, fiyatsız üretim işine harcanıyor.
Bunların yüzde 60’ı bayanlar tarafından yapılıyor. Bayanlar bu beş ülkede fiyatsız bakım işinin yüzde 80’ini yapıyor. Nepal’de bayanlar günlük fiyatsız bakım işinin yüzde 85’ini yapıyor ve erkekler için 5 milyon saate kıyasla günde toplam 29 milyon saat harcıyor. Nepal’de, yaygın eğitim ve öğretim projelerine katılan genç bayanların yüzde 94’ü konut işleriyle ilgileniyor.
Bu oran erkeklerinkinin iki katı. Nepal’de, çalışma çağındaki bir milyondan fazla bayan, fiyatlı çalışmaya hazır olduğu halde aile sorumlulukları yahut aile üyeleri nedeniyle iş aramıyor yahut iş bulamıyor. Pek çok ailede, bayanın meskende kalması gerektiği düşünülüyor, tıpkı bizdeki üzere… Cinsiyet ayrımcılığı olan bölgelerde şirketler, bayanları işe alma konusunda isteksiz davranıyor.
Bilhassa doğurganlık çağındaki bayanlar iş görüşmelerinde çabucak eleniyor. Zira her an doğurabilir ve çocuk bakımı da bayanın misyonu… Ve doğal olarak fiyatlı çalışma olmadan bayanlar, bilhassa yaşlılıkta daha büyük mali güvensizlikle karşı karşıya kalıyor.
Cumhuriyet
