Datalar, TCMB’nin döviz alım ihalelerine başlama zamanlaması için piyasa tarafından yakından takip edilen dedolarizasyonun başladığını teyit ediyor. Piyasada bundan sonra sürecin kalıcılığı izlenecek.
TCMB datalarına nazaran yurtiçi yerleşiklerin değerli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları 5 Şubat ile biten haftada bir evvelki haftaya nazaran yaklaşık 2.1 milyar düşüşle 232.93 milyar dolar oldu.
TCMB datalarına nazaran lokallerin yabancı para mevduatları 2020 yılında yaklaşık 42 milyar dolar artıştan sonra 22 Ocak haftasında 236.1 milyar dolarla tarihi tepeyi görmüştü. Öte yandan bilgilerde Eylül 2020’den beri birinci kere 2 hafta üstüste düşüş görüldü.
Yerleşikler geçen yıl uygulanan düşük faiz siyaseti, nedeniyle TL’nin bedel kaybedeceği beklentisiyle dövize ve altına yönelmişti. Geçen yılki bu yönelimin 28 milyar dolarlık kısmı bireysellerden, 13 milyar dolarlık kısmı ise kurumsallardan gelmişti. 2019’da da lokaller döviz birikimlerini yaklaşık 34 milyar dolar arttırmışlardı.
TL, dolar ve Avro karşısında iktisat idaresindeki Kasım ayı başındaki değişiklik sonrası yaklaşık %20 bedel kazandı. Lakin bu kıymet karı Kasım 2020 öncesi dört yılda yaşanan %60’ın üzerindeki paha kaybının akabinde geldi.
Ocak ayının son Şubat ayının birinci haftasında TL’de dolar karşısındaki kıymet çıkarı %5 ile emsal para üniteleri ortalamasının yaklaşık iki katı düzeyinde oluştu. Bu müspet seyirde TCMB’nin sıkı duruş telaffuzlarının de takviyesi oldu. Kasım başından beri devir periyot görülen olumlu ayrışma akabinde bu hafta genel olarak yatay ya da sonlu iyimser bir seyir gözleniyor.
Piyasaların dedolarizasyonu yakından izlemesinin döviz arz talep istikrarı dışındaki bir öteki nedeni ise TCMB’nin dedolarizasyonu rezerv birikiminine başlama koşullarından görmesi.
TCMB Lideri Naci Ağbal Reuters ile gerçekleştirdiği söyleşide, “TCMB olarak rezerv artırma stratejimiz içinde öbür ülke merkez bankaları ile swap mutabakatları yapılması yer almamaktadır. Bunun yerine… uygulamakta olduğumuz sıkı para siyasetine kararlılıkla devam etmek suretiyle güçlü bir dezenflasyonist sürecin oluşması ve kalıcı hale gelmesi sonucunda sermaye girişlerinin istikrarlı ve güçlü bir hale gelmesi, yerleşiklerin dolarizasyon eğiliminin bilakis dönmesi ile birlikte döviz alım ihaleleri yaparak rezervlerimizi artıracağız.”
“Son periyotta yurt içi yerleşiklerin TL cinsi varlıklara yönelme eğilimi gözlemliyoruz” diyen Ağbal bu durumun karşıt dolarizasyon sürecinde değerli bir sinyal olduğunu lakin döviz alım ihalelerine ait “bu yönelimin sürekliliğe dönüşmesi ve güçlü olması karar vermek bakımından değerli bir gösterge olcaktır” demişti.
BANKACILIK SİSTEMİNE DÖVİZ EFEKTİF GİRİŞİ GÖRÜLÜYOR
Bir bankanın Hazine masası yetkilisi, “Yabancı tarafında TL’ye hayli ağır bir ilgi görüyoruz. Kişisel tarafta da dövize ilginin epey zayıfladığını görüyoruz. TCMB’nin telaffuzları lokallerin son devirdeki döviz mevduat artışlarının bir kısmının yastık altındaki ölçünün sisteme kazandırılması olduğunu gösteriyor” dedi ve ekledi:
“Bu kıymetli bir telaffuz zira hali hazırda biz de lokallerin döviz yöneliminin neredeyse kalmadığını hatta haftalık fiyat değişimlerinden arındırılmış milyar dolar düzeyinde TL’ye geçiş de görüyoruz. Geçmişte gördüğümüz döviz mevduatı artışlarının bir kısım da yastık altındaki ölçünün sisteme girişi -ki TCMB o denli yorumladı- bu delorizasyonun başladığının kıymetli bir göstergesi” dedi. Bankacı süreçte kalıcılığın izlenmesi gerektiğine de dikkat çekti.
Ağbal Reuters söyleşinde, “Son devirde sisteme tabana yayılan efektif girişi de gözlemliyoruz. Bu durum yurtiçi yerleşiklerin döviz varlıklarını bankacılık sistemine taşıma isteğini ortaya koyuyor. Bu kaynaktan sisteme girişte döviz tevdiat hesaplarındaki gelişimi etkiliyor” demişti.
Söyleşide Ağbal döviz alım ihaleleri konusunda “kesinlikle sabırsız bir yaklaşım içinde olmayacaklarını”, “dalgalı kur rejimi prensipleri içerisinde” hareket edeceklerini, döviz alımlarının “kuralları evvelce açıklanmış bir plan dahilinde” ve “şeffaf yöntemlerle” yapılacağını söylemişti.
Tıpkı bankacı, “Dolar/TL’nin 6.85’li düzeylerde stabil kaldığı 2020 yaz aylarında oluşan fiyatlama etrafında döviz altın birikiminin ağırlaştığını biliyoruz. Bu kapsamda 6.98 ve 6.85 düzeyleri kur için aşağıda takip edeceğimiz düzeyler olacak” da dedi.
TCMB’nin rezerv birikim muhtaçlığı iktisat idaresindeki değişim öncesi banka rezervlerinden yaklaşık 130 milyar doların TL’deki paha kaybını durdurmak ya da yavaşlatmak ismine kullanılmasından kaynaklandı. Kasım ayı prestijiyle bu siyasetlerden büsbütün vazgeçildi.
TCMB’nin en değerli rezerv birikim sistemi döviz alım ihaleleri ve reeskont kredileri. Banka 2021 yılında reesont kredilerinden yaklaşık 21 milyar dolar rezerv artışı bekliyor.
Kaynak: Reuters
Cumhuriyet
