“İstanbullular sarsıntıdan çok korkuyorlar haliyle hepimiz üzere fakat ne yazık ki kaygıların karşılığını tam olarak yerine getirmiyorlar” diyen AKUT Arama Kurtama Derneği kurucularından Nasuh Mahruki, şu değerlendirmeleri yaptı:
BİZİ YAKIN BİR GELECEKTE YIKICI BİR SARSINTI BEKLİYOR
Biz biraz günlük yaşayan bir toplumuz biraz da mukadderatçı bir toplumuz, yani bugünü atlattık ya yarına Allah kerim diyoruz ancak sarsıntı sonuçta geliyor işte İzmir’de geldi İstanbul’da gelecek. Hatta 17 Ağustos’tan sonra da artı eksi 30 yıl diye bekleniyordu, artık 15 yıla kadar indi. Tahminen 10 yıl bile olabilir. Kandilli Rasathanesi’nin müdürü bunu yakın bir gelecekte yine bir zelzele bekliyoruz diye söylüyor. Yakın bir gelecekten ne anlarsanız artık onu anlayacaksınız. Münasebetiyle hakikaten bizi yakın bir gelecekte yıkıcı bir sarsıntı bekliyor ve bizim bütün gücümüzle bu zelzeleye hazırlanmamız lazım.
BAKTIĞIMIZDA İÇİNDEN ÇIKILMAZ BİR FOTOĞRAF BU
Beklenen İstanbul zelzelesinde yaklaşık 200 bin ağır ve orta hasarlı binamız olacak. 17 Ağustos’takinden daha makûs bir tablo. Baktığımızda içinden çıkılmaz bir fotoğraf bu. 20 milyon insan yaşıyor bu kentte. İstanbul Türkiye’nin coğrafik olarak 140’ta biri ancak nüfusun 4’te 1’ini taşıyor. Bir de 3-4 milyon mülteci var. Değişik bir sorun. Bu kadar çok mülteciyle bu türlü bir kitlesel afet yaşamak. Hasebiyle sorun büyük fakat dediğim üzere o 50 bin ağır hasarlı olacak binaya odaklandığımız taktirde can kayıplarını inanılmaz ölçüde aşağıya çekebiliriz. Yani 50 bini 40 bine düşürsek 10 bin tane daha az enkazla, ağır hasarlı binanın altında mahsur kalmış depremzedeyle uğraşırız.
ÇÜRÜK RAPORU OLAN BİNALARDA BEŞERLER OTURAMAMALI
İzmir’de Bayraklı ’da yıkılan 17 enkazdan bir adedinin sahibi vaktinde test yaptırmış ve çürük raporu almış, buna karşın binasında oturmaya devam edebilmiş. Bu önemli bir sistemik sorun. Siz olağanda otomobilinizin muayenesini yaptırmazsanız trafik polisi yakaladığı anda arabayı bağlıyor, ‘Kullanamazsın’ diyor. Zira risk yaratıyorsun. Kaç katlı bina, içinde kaç insan yaşıyor ve çürük raporu var. Sistem o çürük raporunu gördüğü andan itibaren o binada insanların yaşamasına müsaade etmemeli. Çürük raporu olan binada beşerler oturamamalı lakin Türkiye’de oturabiliyor. Zira çok önemli bir yetki ve sorumluluk karmaşası var.
AĞIR HASAR BEKLENEN BİNALARI TESPİT EDER VE BOŞALTIRSAK BU İŞİ ÇÖZERİZ
Lokal idarelerin elinde bu türlü bir yetki yok. ‘Çürük raporu var, boşalt kardeşim’ diyemiyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı diyebiliyor, ancak o da pek bakmak istemiyor. Zira eline yapışacak. Zira çürük raporunu gördüğü anda harekete geçmesi lazım.Yani herkes mış üzere yapıp bu türlü görmezden gelip bir formda yönetim etmeye çalışıyor lakin zelzele o denli bir şey değil. Enkaz olduğu andan itibaren iş farklı bir yere dönüyor. Hayatta kalma gayretine dönüyor. Buraya gelmeden çözmemiz lazım bunu. O 48 bin binayı tespit eder ve boşaltırsak bu işi çözeriz.
BEŞERLER TABUT ÜZERE BİNALARDAN KURTARILMAYI BEKLİYORLAR
Ne yapabiliriz mesela? Bir teklifte de bulunayım bununla alakalı: Şu anda bu kentsel dönüşüm rantsal dönüşüme dönüştürülmüş durumda. Her tarafta inanılmaz derecede çok bina var. Lakin iktisat soruna girdiği için şu anda kimse ne daire alabiliyor ne konutunu değiştirebiliyor. Boş duruyor o binalar. Bu 48-50 bin binada yaşayan beşerler ilçe ilçe mahalle mahalle tespit edilebilir. Her belediye bunun çalışmasını yapabilir, birçoğu da yaptı aslında. Bu binaların en azından yarısını biliyoruzdur. Bildiğimiz binalarda yaşayan insanları çabucak oradan çıkartıp bu boş binalara bir mutabakatla yerleştirebiliriz. Beşerler tabut üzere binalardan kurtarılmayı bekliyorlar.
Bunu yaparsak can kaybımız esasen olmayacak. Maddi kayıplarımız olağan ki olacaktır işte fabrikalarımız hasar görecektir, işletmelerimiz hasar görecektir ancak kıymetli olan can kaybı zira onun geri dönüşü yok.
TOPLANMA ALANLARINA AVM, REZİDANS YAPILDI
Bir evvelki hükümet tarafından 490 tane toplanma alanı ilan edilmişti. Lakin şimdiki hükümet o alanları imara açtı. AVM, rezidans koca koca binalar yapıldı. Birden fazla da boş muhtemelen şu anda.
İSTANBUL’UN NÜFUSUNU AZALTACAK SİYASETLER GELİŞTİRİLMELİ
Biz bu kentte neden 20 milyon insan yaşıyoruz, neden 3-4 milyon mülteciyle yaşıyoruz? Bu fevkalade büyük bir sorun zira afetlere hazırlanamıyoruz, sarsıntıya hazırlanamıyoruz. Trafikte beşerler günde üç saat harcıyor. Bedenimizde gerilim biriktiriyor, daha erken yaşlanıyor ve sıhhatimizi yitiriyoruz.
İstanbul’u zelzeleye hazırlamak istiyorsak samimi bir biçimde yapacağımız birkaç tane şey var: Bunlardan en kıymetlisi nüfusunu azaltacak siyasetler geliştirmek. Hiç sıkıntı bir şey değil. Şu anda Türkiye nüfusunun yüzde 80’i, 31 tane büyük kente odaklanmış durumda, geri kalan 50 kent yüzde 20’yi taşıyor. İstanbul tek başına yüzde 20 taşıyor. Bu büyük kentler inanılmaz bir nüfus baskısıyla yaşıyorlar ve kentin dokusu büyük hasar görüyor.
TAHLİL ANADOLU’DA
Tahlil Anadolu’da. Anadolu’da yeni cazibe merkezleri kuracaksınız. Bugünkü teknolojiyle bu çok kolay. Anadolu’da, nüfus 1’le 3 milyon ortasında olacak biçimde büsbütün sıfırdan yeni bir yeni kentler kurmak lazım. Bir bölgede mesela hayvancılık o vakit onun türevleriyle ilgili bir organize sanayi bölgesi ve oradaki kentte o alanda çalışacak insanların bir ortada bulunabileceği dört beş tane kent kurulsa bu nüfus baskısı oraya rahatlıkla kayabilir. Doğduğu yerde insanların karnı da doysun.
KANAL İSTANBUL’U YAPACAK PARAMIZ VARSA, İSTANBUL’U ZELZELEYE HAZIRLAYALIM
Kanal İstanbul’u yapacak kadar paramız varsa İstanbul’u sarsıntıya hazır hale getirelim. Beşerler insanca yaşama imkanları bulsunlar. Hiç kimse bu nüfusla İstanbul’u bu zelzeleye hazır hale getiremez. Zira eşyanın tabiatına alışılmamış.
TÜRKİYE ARAMA KURTARMA TAKIMI KONUSUNDA ÇOK ZAYIF, SAHİPSİZ DEĞİL
Türkiye 17 ağustos depremindeki üzere arama kurtarma grubu konusunda çok zayıf sahipsiz değil. İzmir sarsıntısında bile 6 bin işçi gitti. Bin 700 kurtarmacı bölgeye ulaştı. AFAD 40 tane birliğinden grup getirdi. Hasebiyle sayılar artık önemli yüksek. 17 Ağustosta yalnızca 220 bireydik. Şu anda bu sayısı çok değişik bir yerlerde. Bu sorun alışılmış ki bu türlü çözülmez. 50 bin tane enkaza 20 bin tane kurtarmacın olsa ne olur? Bir tane enkaza bir kişi bile düşmüyor. Binalarımızı sağlam yapacağız. Birinci kural bu ancak daha acil ve öncelikli olan bu bahsettiğim 48 bin tane ağır hasarlı riskli olan binaları derhal çabucak artık bugün yarın tespit edip o insanları o binalardan çıkaracağız. Çıkartamadığımız taktirde göz nazaran onların yıkıcı bir zelzelede enkaz altında kalmasına göz yumuyoruz demektir.
Cumhuriyet
