MB raporuna nazaran, besin dışındaki ana kalemlerde yıllık enflasyon yükselirken, tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı güç kümesinden geldi. Akaryakıt fiyatlarında devam eden eşel taşınabilir sistem ile eserlere artırım gelmesine karşın farkın vergiden karşılanıp pompaya yansımaması enflasyona olumlu tesir sağladı. Raporda mevzuyla ilgili şu kıymetlendirme yapıldı:
“EŞEL TAŞINABİLİR ENFLASYONİST ETKİYİ BERTARAF ETMEKTEDİR”
“Enerji fiyatları nisan ayında yüzde 0,10 ile nispeten yatay seyretmiştir (Tablo 1). doğal gaz ve tüpgaz fiyatları, sırasıyla yüzde 1,07 ve 1,64 oranlarında artarken, Türk Lirası’ndaki bedel kaybına rağmen, eşel taşınabilir ve tavan fiyat uygulamalarının tesiriyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,78 oranında gerilemiştir. Hâlihazırda eşel taşınabilir uygulaması değerli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmektedir. Bu devirde güç fiyatlarındaki yatay görünüme rağmen, yıllık enflasyon baz tesiriyle 6,01 puan artarak yüzde 18,44’e yükselmiştir.”
CÜMBÜŞ HİZMETLERİNDEKİ FİYAT ARTIŞLARI DİKKAT ÇEKTİ
Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, hizmet fiyatları, martta yüzde 1,26 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 0,82 puan artarak yüzde 12,56 oldu. Yıllık enflasyon lokanta-otel, haberleşme ve öteki hizmetlerde artarken, kira ve ulaştırmada görece yatay seyretti. Salgın önlemlerinin hafifletilmesiyle yemek hizmetlerinde daha bariz olmak üzere, lokanta-otel fiyatlarında besbelli artışlar gerçekleşti. Faaliyetin kesintiye uğradığı vakit zarfında biriken maliyet baskısına ek olarak, kapasite sınırlamaları ve talep istikametli ögelerin bu gelişmede tesirli olduğu değerlendirildi.
Haberleşme hizmetleri fiyatlarındaki yükselişte özel irtibat vergisindeki ayarlamanın sarkan tesirlerine bağlı olarak, cep telefonu görüşme ve internet fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu.
Mart ayında, başka hizmetler içinde sınıflandırılan muhakkak kalemler, enflasyon görünümünü olumsuz etkiledi. Bu kalemler ortasında, özel okul fiyatlarındaki yükseliş kaynaklı olarak eğitim hizmetleri öne çıkarken, bu gelişmede geçmiş enflasyona endekslemenin yanında bir evvelki yıldaki süreksiz KDV indirimlerinin sona ermesi de tesirli oldu. Ayrıyeten, salgın önlemlerinin hafifletilmesiyle cümbüş hizmetlerindeki fiyat artışları da dikkati çekti.
“İLAÇ FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN MART AYINA SARKAN TESİRİ ÖNE ÇIKTI”
Temel mal yıllık enflasyonu martta 0,44 puan artışla yüzde 22,14 olurken, bu devirde yıllık enflasyon, giyim ve ayakkabı ile öbür temel mallarda yükseldi, sağlam mallarda ise hudutlu ölçüde geriledi. Sağlam mal fiyatları, martta yüzde 0,35 ile görece ölçülü bir oranda arttı. Küme yıllık enflasyonu da 0,99 puan gerileyerek yüzde 33,29 oldu. Bu devirde fiyatlar, mobilya ve araba kümelerinde artarken, beyaz eşyada geriledi. Öbür temel mallar kümesinde fiyatlar yüzde 2,84 arttı, yıllık enflasyon da 1,86 puan yükselerek yüzde 16,80’e ulaştı. Bu gelişmede, referans fiyat uygulamasına bağlı olarak şubat ayında gerçekleşen ilaç fiyatlarındaki artışın mart ayına sarkan tesiri öne çıkarken, döviz kuru geçişkenliğinin yüksek olduğu konuta yönelik bakım-onarım ile ferdî bakım eserlerindeki fiyat artışları da dikkati çekti.
Yeni döneme girilen giyim kümesinde da aylık artış, martta bir evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla bir ölçü daha yüksek gerçekleşirken, küme yıllık enflasyonu yüzde 7,33 ile yükselişini sürdürdü.
Cumhuriyet